**** ဒုကၡ၏အဆုံး (ဝါ) နိဗၺာန္ ***

ေဂါတမဗုဒၶသည္ ေလာက၌ အတူတကြ ေတြ႔ရခဲေသာ ဂုဏ္အဂၤါႏွစ္ပါးကို ထူးျခားေလးနက္ေသာ အသြင္လကၡဏာျဖင့္ တြဲဖက္၍ ရုပ္လုံးေဖာ္ထားေသာ ပုဂၢိဳလ္သူျမတ္ျဖစ္၏။


ပထမဂုဏ္အဂၤါမွာ သတၱဝါတို႔ကို သနားၾကင္နာမွု ယဥ္ေက်းသိမ္ေမြ႔မွု သည္းခံမွု ေစတနာမြန္ျမတ္မွုႏွင့္ စိတ္တည္ျငိမ္ၾက႕ံခိုင္မွုျဖင့္ ထင္ရွားေသာ သီလသမာဓိဂုဏ္ျဖစ္၏။

လူသတၱဝါတို႔အား သူ၏ ခင္မင္ၾကင္နာမွုသည္ ျဖဴစင္ပြင့္လင္း၍ သူသည္ ကမၻာ့ထိပ္တန္း ေခါင္းေဆာင္ၾကီးမ်ားသာလွ်င္ ရရွိအပ္ေသာ လူတို႔၏ ၾကည္ညုိေလးစားမွုကို ရရွိ၏။

ဗုဒၶ၏ အျခားဂုဏ္မွာ လူ႔သမိုင္း၌ ျပိဳင္ဘက္ကင္းေသာ ဥာဏ္အျမင္ရွိမွုျဖစ္၏။ သူသည္ မိမိေခတ္၌ ေပၚထြန္းေနေသာ အေတြးအေခၚမ်ားကို ႏွုိက္ခ်ြတ္ေလ့လာ၍ စိစစ္ျပီးလွ်င္ ေကာင္းမြန္မွန္ကန္ေသာ အယူမ်ားကို လက္ခံ၍ မေကာင္းေသာ မွားေသာအယူမ်ားကို စြန္႔လြတ္ သို႔မဟုတ္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲခ့ဲ၏။

ဤဂုဏ္ေတာ္ေၾကာင့္ပင္ ဗုဒၶဝါဒသည္ ဘဝျပႆနာကို စနစ္တက် ဆင္ျခင္သုံးသပ္ေလ့လာ အေျဖရွာရာမွာ ေပၚေပါက္လာေသာ တစ္ခုတည္းေသာ ကမၻာ့ဘာသာ ဝါဒၾကီးျဖစ္၏။ ဗုဒၶသည္ လူသတၱဝါမ်ားအေပၚ၌ ေရွးဦးလက္မြန္ ေမတၱာဂရုဏာထားေသာ အသိပညာဥာဏ္ၾကီးရွင္ အာဇာနည္ပုဂၢိဳလ္ျဖစ္၏။

ဝကၠလိရဟန္းအား ဗုဒၶမိန္႔ၾကားခ်က္ႏွင့္အညီ ဗုဒၶဂုဏ္ေတာ္မ်ားကို မွန္ကန္စြာသိျမင္ေသာ အရိယာတပည့္သည္ အရိယာက်င့္စဥ္ကိုလည္း မွန္ကန္စြာသိျမင္နားလည္မည္ ျဖစ္၏။ အရိယာက်င့္စဥ္၌ ေရွးဦးပထမလိုအပ္ခ်က္မွာ ဗုဒၶက့ဲသို႔ပင္ ေလာကဓံတရား ရွစ္ပါးကို ခံႏုိင္ရည္ရွိမွုျဖစ္၏။ အရိယာပုဂၢိဳလ္သည္ ေလာကဓံတရားအမ်ိဳးမ်ိဳးကို မတုန္မလွုပ္ ခံႏုိင္ရည္ရွိေသာေၾကာင့္သာလွ်င္ ဗုဒၶလက္ထက္က အခ်ိဳ႕ရဟႏၲာတို႔သည္ လူႏွင့္ရဟန္းတို႔ အလယ္၌ေနထိုင္ျခင္း ဘုရားရွင္က ရဟႏၲာအျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳထားေသာ လူပုဂၢိဳလ္မ်ားႏွင့္ ေသာတာပန္ သကဒါဂါမ္ အနာဂါမ္အျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳထားေသာ ေျမာက္မ်ားစြာေသာ ဥပါသကာႏွင့္ ဥပါသိကာမမ်ားသည္ ရဟန္းမျပဳဘဲ လူ႔ေဘာင္၌ ဆက္လက္ေနထိုင္ၾကျခင္း ျဖစ္ေပမည္။

ေလာကဓံတရား အမ်ိဳးမ်ိဳးၾကံဳေတြ႔ရေသာအခါ၌ အရိယာပုဂၢိဳလ္တို႔ တုန္လွုပ္မွု မရွိျခင္းမွာ အမာခံ သီလသမာဓိ၏ ဂုဏ္အဂၤါျဖစ္၏။ အရိယာလမ္းစဥ္၌ ရရွိအပ္ေသာ အမာခံ သီလသမာဓိသည္ ခိုင္မာတည္ျမဲ၍ ဘယ္အခါမွ် ဆုတ္ယုတ္ပ်က္စီးရန္ အေၾကာင္းမရွိေခ်။ ထို႔ေၾကာင့္ ေသာတာပန္ပုဂၢိဳလ္သည္ အပါယ္သို႔မက်ေတာ့ဘဲ ေနာက္ဆုံး၌ နိဗၺာန္ကို မလြဲမေသြ မ်က္ေမွာက္ျပဳရမည္ဟု ဗုဒၶက မိန္႔ၾကားခ့ဲျခင္းျဖစ္၏။ ဥပမာအားျဖင့္ တကၠသိုလ္ပထမႏွစ္ ေက်ာင္းသားတစ္ဦး၏ အရည္အခ်င္းကို က်ြမ္းက်င္နားလည္ေသာပုဂၢိဳလ္က သိရွိ၍ ထိုေက်ာင္းသားသည္ မဟာဝိဇၨာဘြ႔ဲကို ဧကန္မုခ်ရမည္ဟု အတပ္ေဟာသက့ဲသို႔ ျဖစ္၏။

အရိယာလမ္းစဥ္၌ အေရးပါ၍ ဗုဒၶဂုဏ္ေတာ္အျဖစ္ျဖင့္ ထင္ရွားေသာ တရားတစ္ပါးမွာ ဟန္ေဆာင္ျခင္းမရွိဘဲ ရုိးသားပြင့္လင္းမွုျဖစ္၏။ ဗုဒၶသည္ မိမိမွာ လူအမ်ားထင္သက့ဲသို႔ ဘာမဆို အျမဲၾကား ျမင္သိေသာ သဗၺညုတဥာဏ္မ်ိဳးမရွိေၾကာင္း ပရဗိုဇ္တစ္ဦးအား ရုိးသားပြင့္လင္းစြာ မိန္႔ၾကား၏။ မိမိေဟာေသာတရားသည္ မိမိက စတင္သိျမင္ေသာတရား မဟုန္ဘဲ ေရွးဘုရားရွင္တို႔ ေဟာခ့ဲေသာ တရားျဖစ္ေၾကာင္း မိန္႔ၾကားေလ့ရွိ၏။ မိမိကိုဖူးျမင္၍ မိမိတရားကို ၾကားနာရေသာ္လည္း အက်ြတ္တရားမရေသာ လူမ်ားရွိ၍ မိမိကိုမျမင္ဖူးဘဲ မိမိတရားကို မၾကားနာဖူးဘဲ အက်ြတ္တရားရေသာ လူမ်ားရွိေၾကာင္း ရဟန္းတို႔အား ေျပာၾကား၏။ ဤသို႔ တိက်ျပတ္သားေသာ စကားမ်ိဳးေျပာေသာ ဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္မ်ားမွာ ကမၻာေပၚ၌ ေရွးအခါကေသာ္လည္းေကာင္း ယခုေခတ္၌ ေသာ္လည္းေကာင္း ရွားလွေပသည္။

ရုိးသားပြင့္လင္းမွုသည္ တရားက်င့္ရာ၌ လိုအပ္ေသာ ပဓာနိယဂၤနငါးပါးအနက္ တစ္ပါးျဖစ္၏။ ဗုဒၶေဒသနာ တစ္ခုအဆိုအားျဖင့္ တရားအားထုတ္ရာ၌ ရုိးသားပြင့္လင္းေသာ ပုဂၢိဳလ္သည္ ရက္အနည္းငယ္အတြင္း မဂ္ဖိုလ္နိဗၺာန္ရရွိႏုိင္၏။ မုသားစကားေျပာေသာ (မရုိးသားေသာ) သူသည္ အျခားမည္သည့္ မေကာင္းမွုကိုမဆို ျပဳလုပ္ရန္ ဝန္ေလးမည္မဟုတ္ဟု ရာဟုလာအား မိန္႔ၾကား၏။ ရဟန္းသံဃာ၌ ရုိးသားပြင့္လင္းမွုကို အားေပးရန္ ရဟန္းတို႔အခ်င္းခ်င္း တစ္ႏွစ္တစ္ၾကိမ္ မိမိတို႔ အျပစ္ကို ဖြင့္ဟဝန္ခံေသာ အက်င့္(ပါဝါရဏာ)ကို ျပ႒ာန္းေတာ္မူခ့ဲ၏။

ဟန္မေဆာင္ဘဲ ရုိးသားပြင့္လင္းမွုသည္ အရိယာက်င့္စဥ္၌ မ်ားစြာအေရးၾကီး၍ အရိယာတပည့္သည္ မိမိကိုယ္ကို မၾကာခဏ ေဝဖန္ဆန္းစစ္ရန္ လိုအပ္၏။ ပုဂၢိဳလ္သတၱဝါ အားလုံးလိုလို၌ သူတစ္ပါးအေၾကာင္း မသိမွုထက္ မိမိအေၾကာင္းမသိမွုက ပိုမ်ား၏။ မသိစိတ္ျဖင့္ မိမိကိုယ္မိမိ လူတို႔လွည့္စားတတ္ပုံ အမ်ိဳးမ်ိဳးကို အေနာက္တိုင္း စိတ္ပညာက်မ္းမ်ား၌ ျပဆိုထား၏။ ကိုယ့္အေၾကာင္း ကိုယ္သိပါ ဟူေသာစကားမွာ ေရွးဂရိဒႆနဆရာတို႔၏ ဆုံးမစကားျဖစ္ေပ၏။

ဗုဒၶသည္ကား ဘုရားျဖစ္ေတာ္မူစကပင္ ဘဒၵဝဂၢိမင္းသားတို႔အား မိမိတို႔ကိုယ္ကို ရွာၾကရန္ (ဝါ) ေဝဖန္ဆန္းစစ္ရန္ မိန္႔ၾကားခ့ဲ၏။ မသိစိတ္၏ ေႏွာင္ဖြ႔ဲျခင္းမွ ကင္းေဝးေစမည့္ သတိပ႒ာန္တရားကို ေဟာေတာ္မူခ့ဲ၏။

ထိုသို႔ လြန္ခ့ဲေသာ ႏွစ္ေပါင္း ၂၅၀၀ ေက်ာ္က ဗုဒၶေဟာၾကားခ့ဲေသာ တရားမ်ားသည္ ယခုေခတ္ပညာရွင္တို႔၏။ စူးစမ္းေလ့လာ ေတြ႔ရွိခ်က္မ်ားမွာ အသိအျမင္မ်ားႏွင့္ ကိုက္ညီေနေသာေၾကာင့္ မ်ားစြာေသာ ကမၻာ့ပညာရွင္မ်ားက ဗုဒၶကိုၾကည္ညုိေလးစားၾက၏ႎ။ ထိုၾကည္ညုိေလးစားမွုႏွင့္ ပတ္သက္၍ အထူးသျဖင့္ အရိယာတပည့္မ်ား မွတ္သားသင့္ေသာ ဗုဒၶၾသဝါဒသည္ကား မိမိအား ရွိခိုးပူေဇာ္မွုသည္ မိမိကို ၾကည္ညုိေလးစားသည္မမည္။ မိမိ၏ တရားႏွင့္အညီ က်င့္ၾကံမွုသည္သာလွ်င္ မိမိကို ၾကည္ညုိေလးစားသည္ မည္သည္ဟူ၍ ပရိနိဗၺာန္ျပဳခါနီး၌ ဗုဒၶမိန္႔ၾကားေတာ္မူေသာ စကားျဖစ္ေပသည္။

ေထရဝါဒ၏ အရိယာလမ္းစဥ္၌ ဗုဒၶဝါဒီသည္ အနာဂတ္ကို မစဥ္းစားဘဲ ဘဝျပႆနာ အခက္အခဲမ်ားၾကား၌ သီလ သမာဓိ ပညာကို အခိုင္အမာတည္ေဆာက္ရန္ ၾကိဳးစားအားထုတ္ရမည္။ ဒုကၡ၏အဆုံး (ဝါ) နိဗၺာန္ကို မိမိကိုယ္ခႏၶာ၌သာ ရွာရမည္ျဖစ္ေပသတည္း။

(ဦးေအးေမာင္)

မိတ္ေဆြမ်ားအားလုံး ကာယစိတၱ သုခႏွစ္ျဖာ အလိုဆႏၵ ျပည့္စုံၾကပါေစ