မိုးညႇင္း သမၺဳေဒၶေစတီေတာ္ႀကီးကား ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းရွိ ေစတီပုထိုးမ်ားထဲတြင္ ဗိသုကာလက္ရာ အေျမာက္ဆံုး ေစတီေတာ္ႀကီးတစ္ဆူ ျဖစ္သည္။
သမၺဳေဒၶ ေစတီေတာ္ႀကီး အတြင္းအျပင္၌ရွိေသာ ေစတီေတာ္ေပါင္းမွာ (ျမေရႊေငြ စိတ္သီးေဆာင္း သမၺဳေဒၶ ရုပ္ပြားေပါင္း) ဟူေသာ သမိုင္းလကၤာအရ (၅၈၂၃၆၃) ဆူ ရွိပါသည္။
ဤမွ် မ်ားျပားေသာ ေစတီပုထိုး၊ ဗုဒၶရုပ္ပြားေတာ္မ်ားကို တစ္ေနရာတည္းတြင္ စုစုစည္းစည္း ဖူးေတြ႔ရျခင္းမွာ သမၺဳေဒၶေစတီေတာ္ႀကီး၌သာ ရွိပါသည္။
သမၺဳေဒၶေစတီေတာ္ႀကီးကို သာသနာသကၠရာဇ္ (၂၄၈၃)ခုႏွစ္၊ ျမန္မာသကၠရာဇ္ (၁၃၀၁)ခုႏွစ္ ဒုတိယဝါဆိုလဆန္း (၅)ရက္ (၂၀-၇-၁၉၃၉) ၾကာသပေတးေန႔ နံနက္ (၆)နာရီ (၃၀)မိနစ္မွ (၇)နာရီတြင္းတြင္ ေက်းဇူးရွင္ မိုးညႇင္းေတာရ ပထမဆရေတာ္အရွင္ျမတ္ အလွဴးရွိေသာ သံဃာေတာ္ အရွင္ျမတ္(၄၀)ေက်ာ္တို႔မွ ဦးေဆာင္၍ မဂၤလာပႏၷက္ ခ်ေတာ္မူခဲ့ရာ ယခုအခါ ႏွစ္ေပါင္း(၅၇)ႏွစ္မွ် ၾကာျမင့္ခဲ့ေပ၏။
ထူးျခားေသာ ဌာပနာစာရင္းမ်ား၌ အမည္မေဖာ္လိုသူတစ္ဦးက---
သံဓာတ္လံုး (၂၀လံုး၊ သတၱကၡတၱ့ဳ (၁)လံုး၊ ခ်ိဳးအျမဳေတ (၁)လံုး၊ မိုးႀကိဳးကြင္း(၂)ခုႏွင့္ လက္ဖြဲ႔၊ အင္းအိုင္ဂါထာမႏၲရား၊ ေဆးဝါးမ်ားကို၄င္း၊
က်ိဳက္လတ္ျမိဳ႔ မႏၲဝိဇၨာဓရဂိုဏ္း ဆရာႀကီး ဦးေမာင္ႀကီး၊ ဆရာဦးဘေရႊ၊ ဆရာညြန္ႊတို႔က သိုက္ထြပ္ရုပ္ရွင္ ဘုရား(၁)ဆူ၊ ဗ်ည္းဘုရား(၂၈)ဆူ၊ ဗ်ည္း ရွင္သီလဝိ(၁)ဆူ၊ ဗ်ည္း ရွင္ဥပဂုတၱ(၁)ဆူ၊ အႏၲရာယ္ကင္းေစတတ္ေသာ အကၡရာျဗဟၼာမင္းႀကီးရုပ္ပံု စသည္ အသီးသီးေရးဆြဲထားေသာ ေသြျပားအခ်ပ္ေပါင္း (၅၈)ခ်ပ္၊
အျခားဆရာမ်ားက စမမ်ားျဖင့္ စီမ့ထားေသာ ဂုဏ္ေတာ္ပုတီး၊ ေက်ာက္စိမ္းပုတီး၊ ဆင္စြယ္ပုတီး (၁၀)ကံုး၊ ဘုရားဂုဏ္ေတာ္၊ အာေဝဏိက ဂုဏ္ေတာ္၊ အႏုလံု ပဋိလံုတို႔ကို ေရ/းသားထားေသာ ေၾကးျပားႀကီး(၂)ခု၊
ဘုရားဓာတ္ေတာ္ေပါင္း(၁၄၅၄၆)ဆူ၊
ရဟႏၲာဓာတ္ေတာ္ေပါင္း (၃၇၃၀၅)ဆူႏွင့္ အျခားေရႊေငြ ရတနာပစၥည္းေပါင္း မ်ားစြာတို႔ကို ထည့္ဝင္လွဴဒါန္းထားၾကသည္။
အမွန္ေတာ့ ထိုမိုးညႇင္းေတာရေနရာမွာ တခ်ိန္က မိုးညႇင္း မင္းတရားႀကီး သာသနာျပဳခဲ့ရာ မိုးညႇင္းေက်ာင္းတိုက္ (မိုးညႇင္းမင္းေက်ာင္းတိုက္) ဟူ၍ ရွိခဲ့ေသာ္လည္း ႏွစ္ကာလ ၾကားေသာအခါ တိမ္ေကာပေပ်ာက္လု ျဖစ္ခဲ့ရပါသည္။
ယခင္က ထိုေနရာကို ေျမနဲေတာ-ဟု အလြယ္တကူ ေခၚဆိုၾကျပီး လူသူႏွင့္ ကင္းေဝးျပီး နယ္ေျမၾကမ္းေသာေၾကာင့္ အသြားအလာမရွိေသာ ေနရာလည္းျဖစ္၏။
ထိုေနရာသို႔ (၁၂၇၃)ခုႏွစ္ ဝါဆိုလတြင္ ေတာရေဆာက္တည္ သီတင္းသံုးရန္ မေထရ္ျမတ္တစ္ပါး ေရာက္ရွိလာရာမွ သာသနာေတာ္ စတင္ထြန္းကားလာခဲ့ေလသည္။
ထိုမေထရ္ျမတ္မွာ ေနာင္အခါ မိုးညႇင္းဆရာေတာ္ႀကီး ဟူ၍ ထင္ရွားလာမည့္ ရွင္သုမဏ-ပင္ ျဖစ္သည္။
ရွင္သုမဏ မေထရ္ျမတ္ ေျမနဲေတာရေက်ာင္းေနရာသို႔ ေရာက္စဥ္က သကၠရာဇ္(၇၈၈)ခဳႏွစ္တြင္ အင္းဝေရႊနန္းကို သိမ္းျမန္းစိုးစံေသာ မိုးညႇင္းမင္းတရားႀကီး၏ (၂၇)ဌာနေသာ ကုသိုလ္ေတာ္တို႔တြင္ (၉)ဌာနေျမာက္ ေရးထိုးထားေသာ ကမၺည္းေက်ာက္စာမ်ားကို ေတြ႔ရေသာေၾကာင့္ “မိုးညႇင္းေတာရ”ဟု အမည္ေပးခဲ့သည္။
သို႔ႏွင့္ ဆရာေတာ္သည္လည္း ရွင္သုမဏ အမည္ေပ်ာက္ကာ မိုးညႇင္းဆရာေတာ္ႀကီးဟူ၍၄င္း၊ မိုးညႇင္းကိုယ္ေတာ္ႀကီး ဟူ၍၄င္း အမည္တြင္ခဲ့ေလ၏။
မိုးညႇင္းဆရာေတာ္ႀကီးသည္ ေနာင္ေသာအခါ မိုးညႇင္းသမၺဳေဒၶ ေစတီေတာ္ႀကီးကို မိမိစိတ္ကူးျဖင့္ တည္ေဆာက္ခဲ့ရာ ယခုအခါ ႏိုင္ငံျခား ဗိသုကာပညာရွင္မ်ားက “ဒီအေဆာက္အအံုႀကီးကုိ ဘယ္သူ ေဆာက္သလဲ”ဟု ေမးၾကရာ
ဆရာေတာ္ႀကီး ေဆာက္ခဲ့တာဟု ျပန္ေျပာေသာအခါ ဆရာေတာ္ႀကီးက ငယ္ျဖဴလား၊ ေတာထြက္လား -ဟု ေမးၾကျပန္ေလ၏။
အမွန္ေတာ့ ဆရာေတာ္ႀကီးသည္ ဗိသုကာပညာယမ်ားကို ငယ္စဥ္က သင္ၾကားတတ္ေျမာက္ခဲ့ျပီး ၾကီးကာမွ ရဟန္းဝတ္ခဲ့သည္-ဟု ထင္ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ ဆရာေတာ္ႀကီး ရွိစဥ္က...
ဒီသမၺဳေဒၶ ေစတီေတာ္ႀကီးကို ငါတစ္ေယာက္တည္း စိတ္ကူးနဲ႔ တည္ခဲ့တာ မဟုတ္ဘူး၊ ညဘက္ေတြမွာ ဘယ္လိုတည္ရမယ္လို႔ အာရံုထဲမွာ ေပးလာရင္ ခ်က္ခ်င္းမွတ္ထားျပီး မနက္က်ရင္ အဲဒီစိတ္ကူးအတိုင္း အေကာင္အထည္ေဖာ္ျပီးတည္ခဲ့တာ။
အမွန္ေတာ့ ဒီေစတီေတာ္ႀကီးကို သိၾကားျဗဟၼာေတြေရာ၊ နတ္ေတါေရာ၊ ဝိဇၨာေဇာ္ဂ်ီ ထြက္ရပ္ေပါက္ ပုဂၢိုလ္ေတြေရာ အားလံုး ဝိုင္းတည္ခဲ့ၾကတာ...
ထိုသို႔ အမိန္႔ရွိခဲ့ေၾကာင္း ယခု မိုးညႇင္းေတာရေက်ာင္းတိုက္ ဆရာေတာ္ မဟာကမၼ႒ာနာစရိယ ဘဒၵႏၲေကာဝိဒ-က ျပန္လည္ မိန္႔ၾကားခဲ့ပါသည္။
ယခုေဖာ္ျပခဲ့ေသာ အေၾကာင္းမ်ားမွာ မိုးညႇင္းသမၺဳေဒၶ ေစတီေတာ္ႀကီးႏွင့္ မိုးညႇင္းဆရာေတာ္ႀကီးတို႔၏ သမိုင္းအေၾကာင္း အက်ဥ္းမွ်သာ ျဖစ္ပါသည္။
ဤေဆာင္းပါးတြင္ ကၽြန္ေတာ္ ေရးသားလိုသည့္ အေၾကာင္းက သမၺဳေဒၶေစတီေတာ္ႀကီး ပရိဝုဏ္အတြင္း၌ ရွိေသာ ထူးျခားေသာအေၾကာင္းအရာအခ်ိဳ႔ပင္ ျဖစ္ပါသည္။
ဦးစြာ ေဖာ္ျပလိုသည့္အေၾကာင္းမွာ မဟာေဗာဓိပင္အေၾကာင္း ျဖစ္သည္။ မိုးညႇင္းဆရာေတာ္ႀကီး စိုက္ပ်ိဳးခဲ့ေသာ ေဗာဓိမ်ိဳးဆက္မွာ သီဟိုဠ္ (သီရိလကၤာ) ေဗာဓိမ်ိဳးဆက္ ျဖစ္သည္။
အရွင္မဟာမဟိႏၵ ကိုယ္ေတာ္ စိုက္ပ်ိဳးခဲ့ေသာ သီဟိုဠ္ (သီရိလကၤာ) ဒကၡိဏသာခါ ေဗာဓိပင္မွ မ်ိဳးေစ့ကိုယူကာ ဓႏုျဖဴျမိဳ႔ ဘုန္းေတာ္ႀကီး ဦးန၇ိႏၵ-က ပူေဇာ္စိုက္ပ်ိဳးခဲ့ရာ ေဗာဓိ(၃)ပင္ေပါက္၏။ ထိုသံုးပင္မွ တစ္ပင္ကို ခင္မြန္ ေဗာဓိေတာရ သံုးဂိုဏ္းခ်ဳပ္ ဆရာေတာ္ထံ ပို႔ေဆာင္သျဖင့္ (၁၂၅၂)ခုႏွစ္တြင္ ထိုေဗာဓိပင္ကို စိုက္ပ်ိဳးခဲ့သည္။
တစ္ဖန္ ထိုေဗာဓိေတာရ ေဗာဒိပင္မွ မ်ိဳးေစ့ကိုယူ၍ မိုးညႇင္းအရွင္သူျမတ္က (၁၂၈၂)ခုႏွစ္ ဝါဆိုလတြင္ မိုးညႇင္းေတာရတြင္ စိုက္ပ်ိဳးခဲ့ျခင္းျဖစ္၏။
၁၃၂၅-ခုႏွစ္ ေတာ္သလင္းလျပည့္ေက်ာ္ (၈)ရက္ ညေန (၆)နာရီ (၄)မိနစ္အခ်ိန္တြင္ သက္ေတာ္ (၉၃)ႏွစ္၊ သိကၡာေတာ္ (၇၃)ဝါရွိေသာ မိုးညႇင္းဆရာေတာ္ႀကီး ခႏၶာဝန္စြန္႔ေသာ အခ်ိန္တြင္...
မဟာေဗာဓိပင္ႀကီးမွာလည္း တစ္ခ်ိန္တည္း တစ္ျပိဳင္တည္းတြင္ အရြက္မ်ား ေျခာက္ေသြ႔ ညႇိဳးေရာကာ ေသဆံုးသြားေလ၏။
ေဗာဓိပင္၏ သက္တမ္းမွာ (၄၅)ႏွစ္ရွိျပီးျဖစ္၏။ ျမတ္စြာဘုရားရွင္ ဘုရားအျဖစ္သို႔ ေရာက္ေတာ္မူျပီး (၄၅)ဝါတြင္ ပရိနိဗၺာန္ ျပဳေတာ္မူျခင္းႏွင့္လည္း တိုက္ဆိုင္မႈျဖစ္သည္။
ယခုအခါ ထိုပရိေဘာဂ ေစတီရတနာ ေဗာဓိျမတ္စြာ၏ပင္စည္ အကို္ငးအခက္တိုပကို တျခားသို႔ မေရာက္ေစဘဲ ပင္မပင္စည္မ်ားကို ဓမၼစၾကာရုပ္ပြားေတာ္ ထုလုပ္ကာ ထိုေနရာမွာပင္ ပူေဇာ္ထားရာ ထိုေဗာဓိျမတ္စံရာ မဟာေဗာဓိေနရာတစခု ျဖစ္ပါသည္။
ေနာက္တစ္ေနရာမွာ မိုးညႇင္းသမၺဳေဒၶ ေစတီေတာ္ႀကီး ဂႏၶကုဋီတိုက္ အတြင္းေထာင့္ အသီးသီးတြင္ ဗုဒၶရုပ္ပြားေတာ္ႀကီးမ်ား တည္ရာတြင္ ပထမဦးဆံုးတည္ေသာ ဗုဒၶရုပ္ပြားေတာ္ႀကီး ျဖစ္သည္။ အေရွ႔အရပ္ ၈ႏၶကုဋီတိုက္အတြင္း၌ ဖူးေတြ႔နိဳင္ပါသည္။
ထို႔ျပင္ ေရွးတိုက္ေဟာင္းမွာရွိေသာ မိုးညႇင္း၊ မိုးေကာင္း ေစတီေတာ္ႏွစ္ဆူမွာလည္း မူလေစတီျဖစ္ေသာေၾကာင့္ သြားေရာက္ဖူးေျမာ္သင့္ပါ၏။
ေစတီေတာ္၏ အေနာက္ဘက္တြင္ ရွိပါသည္။
သမၺဳေဒၶေစတီေတာ္အတြင္းရွိ သိဒၶိေပါက္ ေစတီေတာ္ႏွင့္ သမၺဳေဒၶ ရင္ျပင္ေပၚရွိ ပန္းေစတီေတာ္မွာလည္း အထူးျပဳ ဖူးေတြ႔သင့္ေသာ ေနရာမ်ား ျဖစ္ၾကပါသည္။
ေ ေနာက္တစ္ေနရာက ေဗာဓိတိုက္၏ အေရွ႔ဘက္ ရိပ္သာမ်ားအနီးတြင္ ရွိေသာ ေရတြင္းႀကီး ျဖစ္ပါသည္။
ယခင္က ေရရွားလြန္းေသာေၾကာင့္ ေရကို ခတက္ခက္ခဲခဲ တူး၍ စက္သီးႀကီးမ်ားတပ္ကာ လူအားျဖင့္ ဆြဲတင္ေရငင္ၾကရသည္။ လြန္စြာမွ ပင္ပန္းၾကရသည္။
ထို႔ျပင္ သမၺဳေဒၶေစတီေတာ္ႀကီး တည္ေဆာက္ရာတြင္ သရြတ္မ်ားကို ေဖ်ာ္စပ္ျပီး ပတ္ပတ္နပ္နပ္ရွိေအာင္ ေမြရာတြင္ ဆီဆံုျဖင့္ ဆီႀကိတ္သကဲ့သို႔ ဆီဆံုလမ္းဝန္းပမာဏ ဧရိယာအက်ယ္၏ ပတ္ပတ္လည္၌ ဘီးလမ္း အနက္ႏွစ္ေပခန္႔ ရွိေသာ စက္ဝိုင္းသ႑ာန္ ေျမာင္းတူးရသည္။
ထိုေျမာင္းတြင္ ႀကိတ္အားေကာင္းေအာင္ ေက်ာက္ဘီးႀကီးမ်ား တပ္ဆင္ရသည္။ ထိုေက်ာက္ဘီး၌ ဝင္ရိုးတပ္ကာ ဝင္ရိုးႏွင့္ ထမ္းပိုးတို႔ကို ဆက္၍ ႏြားျဖင့္ ဆီဆံုေမာင္းသကဲ့သို႔ ေမာင္းခဲ့ရေသာ သရြတ္ေမႊရာတြင္ အသံုးျပဳခဲ့ေသာ ေက်ာက္ဘီး-ႀကီးမ်ားကို ယခုအခါ သမၺဳေဒၶေစတီေတာ္ႀကီး ေျမာက္ဘက္ ယခုပန္းျခံအတြင္း၌ ေလ့လာေတြ႔ရွိႏိုင္ၾကပါသည္။
သမၺဳေဒၶ ေစတီေတာ္သို႔ သြားေရာက္ရန္ ခရီးစဥ္မွာ စစ္ကိုင္း-မံုရြာ ကားလမ္းအတိုင္း လာပါက မံုရြာျမို႔ အဝင္နား ေရာက္ေသာအခါ မိုးညႇင္းသမၺဳေဒၶသို႔ ဟူေသာ လမ္းညႊန္ဆိုင္းဘုတ္ ရွိပါေသာေၾကာင္း ကားျဖင့္ ေတာ္ေလွ်ာက္ေမာင္း၍ေသာ္၄င္း...
လမ္းဆံုတြင္ ဆင္း၍ ေျခက်င္ခရီးႏွင့္ေသာ္၄င္း...
ျမင္းလွည္းစီး၍ေသာ္၄င္း..
(၁)မိုင္ခန္႔သာ ေဝးပါေသာေၾကာင့္ အလြယ္တကူ အေရာက္သြားႏိုင္ပါေၾကာင္း လမ္းညႊန္ေရးသားရပါသည္။
လမ္းညႊန္ေရာင္ျခည္
No comments:
Post a Comment