အရင္းစစ္က ပပဥၥ

မနာလိုျခင္း ဝန္တိုျခင္းသည္ ခ်စ္အပ္ေသာအာရံုပုဂၢိဳလ္၊ မုန္းအပ္ေသာ အာရံုပုဂၢိဳလ္လ်င္အေၾကာင္းရွိ၏။ (ဝါ) ခ်စ္အပ္ မုန္းအပ္ေသာ အာရံုေၾကာင့္ ပုဂၢိဳလ္ေၾကာင့္ျဖစ္၏ ။ ခ်စ္အပ္ မုန္းအပ္ေသာ အာရံုႏွင့္ ပုဂၢိဳလ္ရွိလွ်င္ မနာလိုျခင္း ဝန္တိုျခင္းသည္ ျဖစ္၏ ။ ခ်စ္အပ္ မုန္းအပ္ေသာ အာရံုႏွင့္ ပုဂၢိဳလ္မရွိလွ်င္ မနာလိုျခင္း၊ ဝန္တိုျခင္းသည္ မျဖစ္ေပ။

ခ်စ္ခင္အပ္ေသာအရာႏွင့္ မုန္းအပ္ေသာ အရာသည္ လိုခ်င္ႏွစ္သက္တတ္ေသာ တဏွာဆႏၵလွ်င္္ အေၾကာင္းရွိ၏။
 တဏာဆႏၵရွိလွ်င္ ခ်စ္အပ္ မုန္းအပ္ေသာအရာရွိ၏။
 တဏာဆႏၵမရွိလွ်င္္ ခ်စ္အပ္ မုန္းအပ္ေသာ အရာမရွိ။
အဲဒီတဏွာဆႏၵတြင္-
(၁) ရွာလိုတဲ့ ဆႏၵ (၂) ရလိုတဲ့ ဆႏၵ (၃) သံုးစြဲလိုတဲ့ဆႏၵ (၄) သိုမွီးထားလိုတဲ့ ဆႏၵ (၅) ေပးစြန္႔လိုတဲ့ ဆႏၵ လို႕ (၅)မ်ိဳးရွိတယ္။
လိုခ်င္ႏွစ္သက္မႈ တဏွာဆႏၵသည္ ၾကံစည္ဆံုးျဖတ္မႈ ဝိတက္လွ်င္ အေၾကာင္းရွိ၏။ (ဝါ) ဝိတက္ေၾကာင့္ျဖစ္၏ ဝိတက္ရွိလွ်င္ လိုခ်င္ႏွစ္သက္မႈ တဏွာဆႏၵျဖစ္သည္။ ဝိတက္မရွိလွ်င္တဏွာဆႏၵ မျဖစ္ဘူး။
ဝိတက္ကို- ၾကံစည္ဆံုးျဖတ္ျခင္းလို႕ အ႒ကထာမွာ ဖြင့္ျပပါတယ္။ဝိတက္ ၂ မ်ိဳး (၁) တဏွာျဖင့္ ၾကံစည္ဆံုးျဖတ္ျခင္း။ (၂) ဒိ႒ိျဖင့္ၾကံစည္ ဆံုးျဖတ္ျခင္း။
လိုခ်င္ႏွစ္သက္စရာ အေနျဖင့္ ထင္ျမင္္တာနဲ႕ ပုဂၢိဳလ္ သတၱဝါအေနျဖင့္ ထင္ျမင္တာ
လိုခ်င္ႏွစ္သက္စရာ အေနျဖင့္ ထင္္ျမင္တာဟာ တဏွာျဖင့္ ၾကံစည္ဆံုးျဖတ္မႈပဲ။
ပုဂၢိဳလ္သတၱဝါ အေနျဖင့္ ထင္ျမင္တာဟာဒ႒ိျဖင့္ ၾကံစည္ဆံုးျဖတ္မႈပဲ။
ၾကံစည္ဆံုးျဖတ္မႈ (ဝိတက္) သည္ ပပဥၥသညာတရားအဖို႕လွ်င္ အေၾကာင္းရွိ၏။ ပပဥၥသညာ တရားအဖို႕ရွိလွ်င္ ၾကံစည္ဆံုးျဖတ္မႈ (ဝိတက္) ျဖစ္သည္မရွိလွ်င္ မျဖစ္။
ပပဥၥ ဆိုတာက ခ်ဲ႕တယ္ လို႕အနက္ရွိတယ္။ သညာ ဆိုတာက မွတ္သားတယ္လို႕ အနက္ရွိတယ္ ။
ပပဥၥသညာ ဆိုတာက ခ်ဲ႕ဖုိ႕မွတ္သားတဲ့ သေဘာတရားလို႕ အနက္ရတယ္။
ပပဥၥသညာမွာ - တဏွာ၊ မာန၊ ဒိ႒ိ (၃)မ်ိဳးရွိတယ္။
ဒိ႒ိ ၊ တဏွာ ၊ မာန ပါ သံုးျဖာ ပ ပဥၥ
ခ်ဲ႕ ႏိုင္ေအာင္မွတ္စြဲထားမိ၍ ၾကံစည္ႏိုင္သည္, ၾကံစည္မိ၍ လိုလားႏွစ္သက္သည္။ လိုလားႏွစ္သက္၍ ခ်စ္စရာ မုန္းစရာရွိရသည္။ ခ်စ္စရာ မုန္းစရာေတြရွိေန၍ မနာလိုဝန္တိုမႈမ်ား ျဖစ္ေပၚလာသည္။ မနာလို ဝန္တိုမႈမ်ားရွိေန၍ ေဘးရန္မကင္းပဲ ဆင္းရဲဒုကၡ ေရာက္ေနၾကရသည္။ သို႕ျဖစ္၍ ဆင္းရဲဒုကၡ မုခ်ကင္းလို႕လွ်င္ ခ်ဲ႕ႏိုင္ေအာင္ မွတ္စြဲထားမႈ (ပပဥၥသညာ) ခ်ဳပ္ျငိမ္းသြားေအာင္က်င့္ရမည္။
ပပဥၥသညာ ခ်ဳပ္ျငိမ္းေအာင္က်င့္ပံု
ကာမဂုဏ္မွီကာ၊ ဝမ္းသာတာ၊ ပယ္ခြာစြန္႕ရမည္။
ေနကၡမၼမွီကာ၊ ဝမ္းသာတာ၊ ပယ္ခြာစြန္႕ရမည္။
အကုသိုလ္ပြား၊ ပယ္ေရွာင္ရွား ကုပြါးမွီဖို႕တည္း
မွီဝဲသင့္တာ၊ မသင့္တာ၊ ဝမ္းသာႏွစ္မ်ိဳးတည္း။
ႏွလံုးမသာ၊ ဥေပကၡာ၊ခြါပါနည္းတူတည္း။
အကုသိုလ္ပြား၊ ပယ္ေရွာင္ရွား ကုပြားမွီဖို႕တည္း။
ဤသို႕က်င့္က၊ ပပဥၥလံုးဝခ်ဳပ္သတည္း။
ေသာမနႆေဝးဒနာ၊ ေဒါမနႆ ေဝဒနာ ဥပကၡာေဝဒနာလို႕ (၃)မ်ိဳးရွိတဲ့အနက္ ေသာမနႆျဖစ္ျဖစ္ ၊ ေဒါမနႆျဖစ္ျဖစ္၊ ဥေပကၡာျဖစ္ျဖစ္ မမွီဝဲသင့္တာကို မမီွဝဲရဘူး။ ၾကဥ္ေရွာင္ရ၊ ပယ္ရမယ္။ မမီွဝဲသင့္တဲ့ ေဝဒနာဆိုတာ အကုသိုလ္ကိုျဖစ္ပြားေစတဲ့ ေဝဒနာဆိုတာ ကုသိုလ္ကို ျဖစ္ပြါးေစတတ္တဲ့ ေဝဒနာပဲ။ အဲဒါကို မိမိသႏၱန္မွာ ျဖစ္ေစျပီးေတာ့ မွီဝဲရမယ္။
ဤဆိုခဲ့သည့္အတိုင္း မမွီဝဲသင့္တာကို ေရွာင္ပယ္၍ မွီဝဲသင့္တာကိုမွီဝဲေသာ နည္းျဖင့္ က်င့္ေသာ သံသရာေဘးကိုရႈျမင္ေသာ သူသည္ပပဥၥသညာ တရားစု၏ ခ်ဳပ္ျငိမ္းရာ နိဗၺာန္သို႕ေရာက္ရန္ သင့္ေလ်ာ္မွန္ကန္ေသာ လမ္းေကာင္းျဖစ္ေသာ မဇၩိမ ပဋိပဒါေခၚေသာ အက်င့္ကိုက်င့္သည္ျဖစ္ပါ၏။
ပပဥၥ ခ်ုဳပ္ေၾကာင္းအက်ယ္ကို မဟာစည္ဆရာေတာ္ဘုရားၾကီး၏ သကၠပဥွာသုတ္မွာ ဖတ္ရႈ႕ေလ့လာၾကပါ။
မိမိအလိုတိုင္း မျဖစ္ပဲ ဆင္းရဲေနၾကရျခင္း အေၾကာင္းအရင္း၏ အဓိကတရားခံ ပပဥၥသညာ အေၾကာင္းကို မဟာစည္ဆရာေတာ္ဘုရားၾကီး၏ သကၠပဥွာသုတ္မွ ထုတ္ႏွဳတ္မွ်ေဝပါသည္။
ဆႏၵမြန္ျဖင့္.....
 ဗုဒၶကမၻာဆိုဒ္မွ nyansoe ေရးသားေသာ ပို့မွ ကူးယူမွ်ေ၀သည္။