ဒါန

ဒါနဟူသည္ ရဟန္း ရွင္ လူႏွင့္ သက္ရွိသတၱဝါတို႔အား မိမိပိုင္ေရႊေငြရတနာ ဥစၥာပစၥည္းအေဆာက္အဦး စားေသာက္ဖြယ္ အဝတ္အထည္ ေနရာထိုင္ခင္းမွအစ အသက္ႏွင့္ေသြး ခႏၶာကိုယ္ အစိတ္အပိုင္းမ်ားကို လွဴဒါန္းျခင္း ေပးကမ္းျခင္း စြန္႔ၾကဲျခင္း ေဝငွျခင္း မ်ွတေစျခင္း ျဖည့္စြက္ျခင္း ေထာက္ပံ့ျခင္း ခ်ီးေျမွာက္ျခင္းစေသာ အနက္အဓိပၸာယ္ရပါသည္..။

ေစတနာ(၃)တန္ႏွင့္ယွဥ္ေသာ တြယ္တာမႈကင္းေသာ အေလာဘစိတ္ျဖင့္ ေပးကမ္းစြန္႔ၾကဲလွဴဒါန္းမွသာလွ်င္ ဒါနစစ္စစ္ ျဖစ္ပါမည္..

ဒါနအက်ိဳး(၅)ပါး-
၁။ လူအေပါင္းတို႔က ခ်စ္ခင္ျခင္း
၂။ သူေတာ္ေကာင္းတို႔က ခ်ဥ္းကပ္လာျခင္း
၃။ ဂုဏ္သတင္းေကာင္း ေက်ာ္ေစာျခင္း
၄။ မင္းပရိသတ္ ရဟန္းပရိသတ္တို႔ အလယ္၌ မရံြ႕မထိတ္
ဝမ္းေျမာက္စြာ ဝင္ဆံ့ႏိုင္ျခင္း
၅။ ေသသည့္အခါ နတ္ျပည္သို႔ ေရာက္ႏိုင္ျခင္း

ဒါန၏အက်ိဳးကား သုဂတိအက်ိဳးကို တိုက္ရိုက္မေပးစြမ္းႏိုင္ေသာ္လည္း ျဖစ္ေလရာဘဝတြင္ကား ခ်မ္းသာျခင္းႏွင့္ျပည့္စုံေစ၏..

လွဴဒါန္းေပးကမ္းရာတြင္-
၁။ ေလာကဝတၱရားအရေသာ္လည္းေကာင္း
၂။ အလွဴခံပုဂၢိဳလ္က အႏၲရာယ္ျပဳမည္ကို ေၾကာက္၍ျဖစ္ေစ
၃။ မိမိေပးလွဴမႈအေပၚ အက်ိဳးေမ်ွာ္ကိုး၍ ျဖစ္ေစ
၄။ ေသၿပီးေနာက္ ေကာင္းရာသုဂတိကို ေမ်ွာ္ကိုး၍ျဖစ္ေစ
၅။သူတစ္ပါးမွ မိမိအား ေပးကမ္းဖူး၍
အျပန္အလွန္သေဘာမ်ိဳး ေပးလွဴျခင္း
၆။ မိဘဘိုးဘြား အစဥ္အလာကို ေထာက္၍ လွဴျခင္း
၇။ သူတစ္ပါးတို႔ ခ်ီးမြမ္းမႈကို ခံယူလို၍ ေပးလွဴျခင္း
စေသာ စိတ္ေစတနာသည္ ဒါနအလွဴမေျမာက္ေသာ အက်ိဳးေပးနည္းေသာ စြန္႔ၾကဲေပးကမ္းျခင္းသာ ျဖစ္ပါလိမ့္မည္..
သံသရာဝဋ္ဆင္းရဲမွ လြတ္ေျမာက္ျခင္းျဖစ္သည့္ မဂ္ဖိုလ္အလို႔ငွာ လွဴဒါန္းျခင္းမွာမူ အမွန္တစ္ကယ္ အက်ိဳးရွိေသာ လွဴအပ္ေသာ ျမတ္ေသာဒါန ျဖစ္ပါသည္..

ေစတနာ(၃)တန္-
အလုပ္တစ္ခု ျပဳလုပ္ရာ၌ ေစ့ေဆာ္ျခင္းတရား(၃)ပါးျဖစ္၏..
၁။ ပုဗၺေစတနာ = မျပဳလုပ္မီ ႀကိဳတင္၍ျဖစ္ေသာ ေစတနာ
၂။ မုဥၥေစတနာ = ျပဳလုပ္ဆဲအခါ၌ ျဖစ္ေပၚေသာ ေစတနာ
၃။ ပရေစတနာ = ျပဳလုပ္ၿပီးေနာက္အခါ၌ အာရံုျပဳ၍
ေပၚလာေသာ ေစတနာ
(အလွဴဒါနျပဳလုပ္ရာတြင္ ဤအခ်က္မ်ား ေျဖာင့္မွန္စင္ၾကယ္ရမည္)

ဒါနျပဳ၍အက်ိဳးရွိရန္ အဂၤါ(၃)ပါး-
ဒါနျပဳအလွဴေပးရာ၌ မဟပၸလေခၚ ႀကီးက်ယ္ေသာအက်ိဳးကို ရရွိႏိုင္ရန္ ျပည့္စုံရမည့္ အဂၤါ(၃)ပါးျဖစ္သည္..
၁။ အလွဴေပးသူသည္ ျဖဴစင္ေသာသီလျဖင့္
လြတ္ကြ်တ္ျပတ္စဲစြာ လွဴဒါန္းစြန္႔ၾကဲႏိုင္ရျခင္း
၂။ အလွဴခံပုဂၢိဳလ္တို႔၏ ကိုယ္က်င့္သီလ ျဖဴစင္ျခင္း
၃။ လွဴဖြယ္ဝတၳဳသည္ ဓမၼိယလဒၶ (ေခၚ) တရားသျဖင့္
ရရွိထားေသာပစၥည္းမ်ား ျဖစ္ရျခင္း

ဒါနျပဳျခင္း အေကာင္းအဆိုးနည္း(၅)မ်ိဳး-
၁။(က)ဝဋနိႆီတဒါန = လူနတ္စည္းစိမ္ကိုသာ ေတာင့္တ၍
ျပဳေသာအလွဴ
(ခ)ဝိဝဋနိႆီတဒါန= ဝဋ္ဆင္းရဲမွ လြတ္ေျမာက္ရာ
မဂ္ဖိုလ္နိဗၺာန္ကို
ရည္မွန္း၍ျပဳေသာအလွဴ
(ပါရမီဒါနဟု မည္၏)

၂။(က) အာမိသဒါန = ဝတၳဳပစၥည္းမ်ိဳးစုံအလွဴ
(ခ ) ဓမၼဒါန = တရားစာေပအလွဴ
တရားေဟာ တရားနာ
တရားအားထုတ္
တရားစာသင္ယူပို႔ခ်မႈအလွဴ

၃။(က)သံဃိကဒါန = အမ်ားပိုင္ အမ်ားဆိုင္အလွဴ
( ခ )ပုဂၢဒါန = တစ္ဦးတည္းပိုင္ ပုဂၢိဳလ္ကို လွဴျခင္း

၄။(က)အဂၢဒါန = စားဦးစားဖ်ား အထြတ္အျမတ္
အသစ္ကို ေပးလွဴျခင္း
( ခ )ဥစိၧဌဒါန = စားၾကြင္းစားက်န္ သုံးၿပီးသားမ်ားကို
ေပးလွဴျခင္း
၅။(က)သကၠစၥဒါန = ရိုေသေလးစားစြာ ေပးလွဴျခင္း
( ခ )အသကၠစၥဒါန= မရိုမေသ ေပးလွဴျခင္း

ေပးကမ္းလွဴဒါန္းရာ၌ အယုတ္အလတ္အျမတ္(၃)ပါး-
၁။ ဟိနဒါန = ပကာသနမႈကို လိုလားၿပီး စိတ္ ဆႏၵ ဝီရိယ
ပညာတို႔ အားနည္းစြာျဖင့္ ျပဳေသာအလွဴ
၂။ မဇၩိမဒါန= စိတ္ ဆႏၵ ဝီရိယစသည့္ အလတ္စား
ေလာကီခ်မ္းသာ ရရံုေလာက္သာ အာရံုျပဳ၍
ေပးလွဴျခင္း
၃။ပဏီတဒါန= စိတ္ ဆႏၵ ဝီရိယ ပညာစသည္တို႔
ထက္သန္စြာျဖင့္ ေလာကမွ
လြတ္ေျမာက္ႏိုင္ေရး နိဗၺာန္သို႔ ေမ်ွာ္ေတြး၍
ေပးလွဴျခင္း

ဒါနမ်ိဳး (၃)ပါး-
၁။ ဒါနဒါသ = ကြ်န္ကို ေပးလွဴသလို ယုတ္ညံ့စြာ လွဴျခင္း
၂။ ဒါနသဟာယ= မိတ္ေဆြကို ေပးေကြ်းသလို
မိမိစားသုံးသည့္အတိုင္း ေပးလွဴျခင္း
၃။ ဒါနသာမိ = သခင္ရင္းကို ေပးေကြ်းသလို
အထြတ္အျမတ္ကို ေပးလွဴျခင္း

အသာမိဒါန-
ဝိနည္းေဒသနာေတာ္အားျဖင့္
၁။ သကၤန္း(စိဝရ)
၂။ ဆြမ္း (ပိ႑ပါတ)
၃။ ေက်ာင္း(ေသနာသန)
၄။ ေဆး (ေဘသဇၨ)ဟူ၍ လွဴဖြယ္ပစၥည္း (၄)ပါးျဖစ္သည္..

အဘိဓမၼာ ေဒသနာေတာ္အားျဖင့္
၁။ အဆင္းအလွဴ
၂။ အသံအလွဴ
၃။ အနံ႔အလွဴ
၄။ အရသာအလွဴ
၅။ အုံးေမြ႔ယာအခင္းအရံု စသည့္ အေတြ႔အထိဝတၳဳအလွဴ
၆။ ဓမၼဒါနအလွဴ ဟူ၍ လွဴဖြယ္ပစၥည္း(၆)ပါး ျဖစ္သည္..

သုတၱန္ေဒသနာေတာ္အားျဖင့္
၁။ ထမင္း ဆြမ္း (အႏၵ)
၂။ အေဖ်ာ္ (ပါန)
၃။ ေက်ာင္းဇရပ္ (ဃရ)
၄။ အဝတ္သကၤန္း(ဝတၳ)
၅။ ယာဥ္ဖိနပ္ (ယာဥ္အစီးအနင္း)
၆။ ပန္း (မာလာ)
၇။ နံ႔သာေပ်ာင္း နံ႔သာရည္(ဝိေလပန)
၈။ နံ႔သာခဲ နံ႔သာတုံး (ဂႏၶ)
၉။ ေညာင္ေစာင္း အင္ပ်ဥ္း အိပ္ရာေနရာ(ေသယ်)
၁၀။ဆီမီးထြန္းရန္ ဆီ ဆီမီးခြက္(ပဒီပ) ဟူ၍
လွဴဖြယ္ပစၥည္း ဒါနဝတၳဳ (၁၀)ပါးျဖစ္သည္..
ဤေပးလွဴဖြယ္ ဒါနပစၥည္းမ်ားသည္ အသာမိဒါန ဟု ဆိုရာ၏..
ဤ အသာမိဒါနကို ကံ ကံ၏အက်ိဳးစသည္၌ ယုံၾကည္သျဖင့္
လာဘ္လာဘကို မေမ်ွာ္ပဲ ေပးလွဴရာသည္..

အဘယဒါန-
အဘယဒါနကိုလည္း ရာဇဘယ အဂၢိယဘယ စေသာေဘးႏွင့္ ၾကံဳႀကိဳက္သည့္အခါ၌ ခ်မ္းသာေစသျဖင့္ ေပးလွဴပူေဇာ္ရာသည္..

ဓမၼဒါန-
၁။ ဒါနကထာ သီလကထာ သဂၢကထာ စသည္တို႔ကို
ေဟာေျပာသျဖင့္လည္းေကာင္း
၂။ သာသနာေတာ္ကို မၾကည္ညိဳကုန္ေသးေသာ သူတို႔အား
ၾကည္ညိဳေစေအာင္
၃။ သရဏဂံု မေဆာက္တည္ေသာ သူတို႔အား
ေဆာက္တည္ေစေအာင္
၄။ သီလ မေဆာက္တည္ေသာသူတို႔အား
ေဆာက္တည္ေစေအာင္
၅။ မလွဴသူတို႔အား လွဴေစလိုေအာင္
၆။ တရားမနာေသးသူတို႔အား တရားနာျဖစ္ေအာင္
တိုက္တြန္းႏိႈးေဆာ္ျခင္း စသည္တို႔သည္
ဓမၼဒါနမည္၏..

ဒိ႒ဓမၼအက်ိဳးေပးရႏိုင္ရန္ လိုအပ္သည့္ အဂၤါ(၄)ပါး-
အလွဴဒါနျပဳရာ၌ လက္ေတြ႕ဘဝတြင္ ခ်က္ခ်င္းလက္ငင္း ႀကီးက်ယ္စြာ အက်ိဳးေပးမႈ ခံစားရႏိုင္ရန္အတြက္ လိုအပ္သည့္ ဒိ႒ဓမၼေဝဒနိယကံ၏ အဂၤါ(၄)ပါးပင္ ျဖစ္သည္..

၁။ အလွဴခံပုဂၢိဳလ္မွာ ဘုရား ရဟႏၲာ ပေစၥကဗုဒၶါ ျဖစ္ရျခင္း
၂။ နိေရာဓသမာပတ္မွ ထခါစ ျဖစ္ရျခင္း
၃။ အလွဴဝတၳဳ၏ ဓမၼိယလဒၶ (ေခၚ)
တရားသျဖင့္ရေသာပစၥည္း ျဖစ္ရျခင္း
၄။ ထူးကဲလြန္ျမတ္ေသာ သဒၵါရွိရျခင္း
ထို အဂၤါ(၄)ပါးႏွင့္ ညီညြတ္ပါမွ ခ်က္ခ်င္းလက္ငင္း
ဒိ႒ဓမၼအက်ိဳးေပးျခင္းကို ခံစားႏိုင္မည္ ျဖစ္ပါသည္..

ေဂါတမျမတ္စြာဘုရားရွင္ သက္ေတာ္ထင္ရွားရွိစဥ္ကာလ၌
မိမိတို႔၏ အလွဴဒါနေၾကာင့္ လက္ရွိမ်က္ေမွာက္ဘဝမွာပင္ ခ်က္ခ်င္းအက်ိဳးေပးခံရသူ(၆)ဦးကို ေဖာ္ျပပါမည္..
(အျခားပုဂိၢဳလ္မ်ားလည္း အမ်ားအျပား ရိွပါလိမ့္မည္)
၁။မာလႅိကမိဖုရား = ျမတ္စြာဘုရားအား (ပုေရာမုန္႔)
ကပ္လွဴသျဖင့္ ထိုေန႔၌ပင္
ေကာသလမင္းႀကီး၏မိဖုရား
ျဖစ္သြားေလသည္

၂။ ပုဏၰ(ေခၚ) = ရွင္သာရိပုတၱရာအား ဆြမ္းလွဴသျဖင့္
ကြ်န္ကူလီ ထိုေန႔၌ပင္ သူေ႒းႀကီး ပုဏၰ
ျဖစ္သြားခဲ့ရသည္

၃။ ေကသာဋက = ဘုရားသခင္အား အေပၚရံု(ပုဆိုး)
ပုဏၰား လွဴသျဖင့္ ထိုေန႔၌ပင္ ရွစ္ခု ရွစ္လီေသာ
ဥစၥာတို႔ကို ရ၏

၄။ သုမန = ဘုရားသခင္အား (မုေလးပန္း) ရွစ္ဆုပ္
ပန္းသည္မ လွဴသျဖင့္ ထိုေန႔၌ပင္
စည္းစိမ္ခ်မ္းသာတို႔ႏွင့္ ျပည့္စုံျခင္းသို႔
ေရာက္ေလ၏

၅။ သုပၸိယ (ေခၚ)= ဂီလာနရဟန္းႀကီးအား မိမိ၏ေပါင္သားကို
ဒါဟိကာမ လွဴ၍ ႏွစ္ရက္ေျမာက္ေသာေန႔၌ပင္
မိမိစဲြကပ္ေနေသာ အနာေရာဂါမ်ား
လုံးဝေပ်ာက္ကင္းသြားၿပီး အမာရြတ္ပင္
မထင္ပဲ ရွိေလ၏

၆။ ေဂါပါလ = မိမိ၏ဆံပင္ကို ျဖတ္၍ ေရာင္းရေသာ
မာတာေဒဝီ (၈)အသျပာေငြမ်ွကို ရွင္မဟာကစၥည္း
မေထရ္အား လွဴသျဖင့္ ထိုေန႔၌ပင္
ဥေတနမင္းႀကီး၏ မိဖုရားႀကီး
ျဖစ္သြားေလသည္

လွဴဒါန္းရာတြင္ အႏွစ္သာရျပည့္ဝေသာ သံသရာဝဋ္ဆင္းရဲမွ ကြ်တ္လြတ္ေစေသာ ပါရမီေျမာက္ဒါနျဖစ္ေအာင္ လွဴဒါန္းႏိုင္ၾကပါေစ..

ေစတနာေမတၱာ အရင္းခံျဖင့္-

Ohmar Shin