**ဗုဒၶ** အပိုင္း(၁)

 

 **ဗုဒၶ**
******
အပိုင္း(၁)

(က) ပိဋကတ္မွ ေဂါတမဗုဒၶ
**********************
ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ေဂါတမဗုဒၶ၏ ဘဝျဖစ္စဥ္ အေၾကာင္းအရာမ်ားကို ေရးသားထားေသာ ျမန္မာဗုဒၶဝင္ စာအုပ္မ်ားရွိ၏။


 ထိုစာအုပ္မ်ား၌ ပါရွိေသာ အခ်က္မ်ားကို ျမန္မာဗုဒၶဝါဒီတို႔က အၾကြင္းမ့ဲ လက္ခံယုံၾကည္ၾကမည္ ျဖစ္ေသာ္လည္း အေနာက္တိုင္း ဗုဒၶစာေပ သုေတသီပညာရွင္တို႔က ထိုသို႔ လက္ခံၾကမည္ မဟုတ္ေခ်။ တနည္းဆိုေသာ္ ယိုးဒယား ျမန္မာ သီဟိုဠ္သားတို႔၏ ဗုဒၶဝင္ကို တိက်ခိုင္မာေသာ ဗုဒၶအတၳဳပတၱိအျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳလိုၾကမည္ မဟုတ္ေခ်။ 

အမွန္ဆိုေသာ္ ေရွးအစဥ္အလာ ယုံၾကည္ခ်က္မ်ားကို မ်က္စိမိွတ္ လက္မခံလိုဘဲ ေဝဖန္ဆန္းစစ္လိုေသာ ဗုဒၶဝါဒီတို႔သည္ပင္ ဗုဒၶဝင္က်မ္းလာ အခ်ိဳ႕ေသာစကားမ်ားကို ယုံမွားသံသယရွိၾကမည္ အမွန္ျဖစ္၏။ ထိုေၾကာင့္ ဗုဒၶ၏ ဘဝျဖစ္စဥ္ကို မွန္ကန္စြာ သိရွိလိုပါက ဗုဒၶဝင္က်မ္းျပဳဆရာတို႔ မီွျငမ္းျပဳေသာ ပါဠိပိဋကတ္ကို ဦးစြာေလ့လာရေပမည္။

 ေလ့လာရာ၌ သုေတသီပညာရွင္တို႔၏ အလိုအားျဖင့္ ေရွးက်၍ အထူးခိုင္မာေသာ ပိဋကတ္စာေပမ်ားကို ဦးစားေပး၍ ေလ့လာရေပမည္ ထိုစာေပမ်ားမွာ သုတၱန္ပိဋကတ္မွ ပထမနိကာယ္ေလးက်မ္း ခုဒၵကနိကာယ္မွ အခ်ိဳ႕က်မ္းမ်ားႏွင့္ အခ်ိဳ႕ေသာ ဝိနည္းက်မ္းမ်ားျဖစ္ေၾကာင္း ေဖာ္ျပခ့ဲေပျပီ။

 ထိုပိဋကတ္စာေပမ်ားကို ႏွ႔ံႏွံ႔စပ္စပ္ ေလ့လာပါက ဗုဒၶအေၾကာင္းထူးျခားေသာ အခ်က္ႏွစ္ရပ္ကို က်ြႏု္ပ္တို႔ သတိျပဳမိမည္ျဖစ္၏။ ပထမအခ်က္မွာ ဗုဒၶအေၾကာင္းအရာမ်ားႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ အခ်ိဳ႕ေနရာမ်ား၌ ဗုဒၶဝင္ (ဝါ) အ႒ကထာက်မ္းမ်ားႏွင့္ ပိဋကတ္လာ စကားမ်ားမတူဘဲ ကြဲလြဲေနျခင္းျဖစ္၏။ 

ဒုတိယအခ်က္မွာ ဗုဒၶဝင္ႏွင့္ အ႒ကထာမ်ားမွ ဗုဒၶအေၾကာင္းအရာမ်ားသည္ ထူးေထြမ်ားျပား၍ စုံလင္လွသည္ႏွင့္အမွ် ပိဋကတ္စာေပ၌ ဗုဒၶအေၾကာင္း နည္းပါး၍ ျပည့္စုံျခင္း မရွိေခ်။ 

ပိဋကတ္စာေပ၌ ဗုဒၶ၏ ဘဝျဖစ္စဥ္မ်ားကို အစအဆုံး တစ္ဆက္တည္း ျပည့္စုံစြာ ျပဆိုထားေသာ က်မ္းစာကို မေတြ႔ရေခ်။ အနည္းငယ္ေသာ ပါဠိေတာ္မ်ား၌သာ ဗုဒၶ၏ အခ်ိဳ႕ေသာ ျဖစ္စဥ္မ်ားအေၾကာင္းကို ဖတ္ရွု႕ရ၏။

 မဇၩိမနိကာယ္ အရိယပရိေယသနသုတ္ မဟာသစၥကသုတ္ စသည္တို႔၌ ဘုရားအေလာင္း ေတာထြက္ပုံ တရားက်င့္ပုံႏွင့္ ဘုရားအျဖစ္သို႔ ေရာက္ရွိပုံမ်ားကို လည္းေကာင္း ဝိနည္းပိဋကတ္ မဟာဝဂၢ၌ ဘုရားျဖစ္သည္မွ အရွင္သာရိပုတၱရာႏွင့္ အရွင္ေမာဂၢလာန္တို႔ ဘုရားထံ၌ ရဟန္းျပဳၾကသည္ အထိကိုလည္းေကာင္း ဒီဃနိကာယ္ မဟာပရိနိဗၺာနသုတ္၌ ဘုရားရွင္၏ ေနာက္ဆုံး ျဖစ္စဥ္မ်ားကိုလည္းေကာင္း ေဖာ္ျပထား၏။ သို႔ရာတြင္ ထိုပါဠိေတာ္မ်ား၌ ဗုဒၶဝင္ႏွင့္အ႒ကထာမ်ားမွ မ်ားစြာေသာ ဗုဒၶအေၾကာင္းအရာမ်ားကို မေတြ႔ရေခ်။

 ပိဋကတ္စာေပ၌ ဗုဒၶ၏ အတၳဳပၸတၱိကို အျပည့္အစုံ မေတြ႔ရျခင္းမွာ ေရွးလူတို႔က မိမိတို႔ေခတ္အတြင္း ထင္ရွားေက်ာ္ၾကားေသာ ပုဂၢိဳလ္တို႔၏ ဘဝျဖစ္စဥ္မ်ားကို စုံစုံေစ့ေစ့ မွတ္သားထားေလ့ မရွိၾကေသာေၾကာင့္ ျဖစ္၏။ ပုဂၢိဳလ္အတၳဳပၸတၱိကို ေရးသားထားေသာ အတတ္သည္ ယခုေခတ္မွ ေပၚလာေသာအတတ္ျဖစ္၏။

 ေရွးအိႏၵိယ ႏုိင္ငံသားတို႔သည္ ပညာရွိတစ္ဦး၏ ဘဝအျဖစ္အပ်က္မ်ားကို သူ၏ စကားမ်ားေလာက္ ဂရုျပဳေလ့ မရွိၾကေခ်။ သို႔ျဖင့္ ေရွးပေဝသဏီက ဘာသာဝါဒ အမ်ိဳးမ်ိဳးကို အစဦးစြာ ေဟာေျပာခ့ဲေသာ ပုဂၢိဳလ္တို႔၏ ဘဝျဖစ္စဥ္ မွတ္တမ္းမ်ား အထင္အရွားရွိဖို႔ေဝးစြ သူတို႔၏ အမည္မ်ားသည္ပင္ ကြယ္ေပ်ာက္ခ့ဲေပျပီ။ 

အိႏၵိယဘာသာေရးသမိုင္း၌ နာမည္က်န္ရွိေသာ ကပိလရွန္ကရ အစရွိသည့္ အနည္းငယ္ေသာ ပုဂၢိဳလ္ၾကီးတို႔အေၾကာင္းကိုလည္း ယခုေခတ္လူတို႔ စုံလင္စြာ မသိၾကရေခ်။ သူတို႔အေၾကာင္းအရာႏွင့္စာေသာ္ က်ြႏု္ပ္တို႔ သိရေသာ ဗုဒၶ၏ အေၾကာင္းအရာမ်ားမွာ အေတာ္အတန္ စုံလင္သည္ဟု ဆိုရေပမည္။ 

ဗုဒၶသည္ ဘီစီ ၆ ရာစု (ခရစ္ေတာ္မေပၚမီ ႏွစ္ေပါင္း ၅၀၀ ေက်ာ္ေလာက္) အတြင္း၌ ဖြားျမင္ေတာ္မူေၾကာင္း သုေတသီပညာရွင္အားလုံး လက္ခံယုံၾကည္ၾက၏။ ထိုရာစုႏွစ္မွာ တရုတ္ပညာရွိ ကြန္ဖူးရွပ္ႏွင့္ ဂရိပညာရွိ ပိုင္သားဂုိးရတ္တို႔ ဖြားျမင္ေသာ ရာစုႏွစ္ ျဖစ္၏။ 

ဗုဒၶဖြားျမင္ေတာ္မူရာ ေဒသမွာ အိႏၵိယျပည္ေျမာက္ပိုင္းရွိ သကၠတိုင္းျဖစ္၏။ အိႏၵိယျပည္ႏွင့္နီေပါျပည္နယ္စပ္ရွိ သကၠတိုင္း၏ ျမိဳ႕ေတာ္မွာ ကပိလဝတ္ျမိဳ႕ျဖစ္၍ ဗာရဏသီျမိဳ႕၏ ေျမာက္ဘက္ မိုင္တစ္ရာခန္႔ အကြာ၌ တည္ရွိ၏။

 ပိဋကတ္စာေပ၌ ေဖာ္ျပထားေသာ ထိုအခါက အိႏၵိယေျမာက္ပိုင္းရွိ တိုင္းၾကီး ၁၆ တိုင္း အမည္စာရင္းတြင္ သကၠတိုင္း၏ အမည္ကို မေတြ႔ရေခ်။ ဘီစီ ၆ ရာစုေခတ္က အိႏၵိယႏုိင္ငံတြင္ ေကာသလ မဂဓစေသာ ဘုရင္အုပ္စုိးသည့္္ တိုင္းျပည္ၾကီးမ်ားအျပင္ သကၠ ေကာလိယ ဝဇၨီစေသာ ႏုိင္ငံငယ္မ်ားရွိ၏။ 

ထိုႏုိင္ငံငယ္မ်ားသည္ ယခုေခတ္ ဒီမိုကေရစီႏုိင္ငံမ်ားႏွင့္တူ၍ ခတၱိယမ်ားက အုပ္ခ်ဳပ္ၾက၏။ခတၱိယတို႔သည္ ပုဂၢိဳလ္တစ္ဦးဦးကို နာယကတင္ေျမာက္ျပီးလွ်င္ အစည္းအေဝးက်င္းပ၍ တိုင္းျပည္ကိစၥ အရပ္ရပ္ကို စီရင္ဆုံးျဖတ္ၾက၏။

 ပိဋကတ္စာေပ၌ ဗိမၺိသာရ အဇာတသတ္စေသာ ဘုရင္အမည္မ်ားကို နာမဝိေသသနပုဒ္မ်ားျဖင့္ အျပည့္အစုံ ထပ္တလဲလဲ ျပဆိုထား၏။ ဗိမၺိသာရမင္းကို မဂဓတိုင္းရွင္ ေသနိယမည္ေသာ ဗိမၺိသာရမင္းဟုေခၚ၍ အဇာတသတ္ကို ေဝေဒဟီမိဖုရား၏သား မဂဓတိုင္းရွင္ အဇာတသတ္ဟု ေဖာ္ျပထား၏။

 ဗုဒၶ၏ ခမည္းေတာ္အား ဘုရင္သုေဒၶါဒနဟု ေခၚေဝၚျခင္းကိုမူ ပိဋကတ္ႏွစ္ေနရာတည္း (ဒီဃနိကာယ္ မဟာပဒါနသုတ္ႏွင့္ ခုဒၵကနိကာယ္ ဗုဒၶဝံသ)၌သာ ေတြ႔ရ၏။ အျခားေနရာမ်ား၌မူ သုေဒၶါဒနသကၠ (သာကီဝင္သုေဒၶါဒန)ဟူ၍ သာမညေဖာ္ျပထား၏။ အကယ္ပင္ သာကီဝင္မင္းျဖစ္ေသာ ဘဒၵိယကိုမူ ဝိနည္းပိဋကတ္၌ ဘဒၵိယ သကၠရာဇာဟူ၍ ေခၚေဝၚထား၏။ 

ဘုရားအေလာင္းသည္ ေတာမထြက္မီက မ်ားစြာစည္းစိမ္ခ်မ္းသာ ခံစားခ့ဲေၾကာင္း ဗုဒၶ၏ စကားမ်ားျဖင့္ သိအပ္၏။ အို မာဂ႑ိယ ငါသည္ သုံးေဆာင္ေသာ ျပာသာဒ္တို႔၌ တီးမွုတ္မ်ိဳးစုံတို႔ျဖင့္ တင့္တယ္စြာ ခံစားစံစားလ်က္ ေနခ့ဲ၏။ (မဇၩိမနိကာယ္ မာဂ႑ိယသုတ္)။ ရဟန္းတို႔ ငါသည္ခ်မ္းသာစြာ ႏူးည့ံသိမ္ေမြ႔စြာ ေနရ၏။ 

မိုး ေလးလပတ္လုံး ျပာသာဒ္မွ ေအာက္သို႔မသက္ဆင္းဘဲ ေနရ၏။ (အဂုၤတၱရနိကာယ္ တိကနိပါတ္ သုခုမာလသုတ္)။ ပိဋကတ္စာေပ၌ ဤစကားမ်ားထက္ပို၍ ဗုဒၶဝင္မ်ားမွာက့ဲသို႔ ဘုရားအေလာင္း၏ စည္းစိမ္ခ်မ္းသာ ခံစားမွုကို ခ်႔ဲထြင္ေဖာ္ျပထားျခင္း မရွိေခ်။ 

ရဟန္းတို႔ ငါသည္ ဘုရားမျဖစ္ေသးမီ ပထမအရြယ္က ဤသို႔ၾကံ၏ မသိနားမလည္ေသာ သာမန္လူသည္မိမိကိုယ္တိုင္ တစ္ေန႔တြင္ အိုရဦးမည္ ျဖစ္ပါလ်က္ သူအိုတစ္ဦးကိုျမင္လွ်င္ စိတ္မသက္သာ စက္ဆုပ္ရြံရွာျခင္း ျဖစ္တတ္၏။ 

ငါသည္ ဤသို႔ျဖစ္ရန္ မသင့္ေလ်ာ္ပါတကား ။ ဤသို႔ေတြးေတာရင္း ငါ၏ ပ်ိဳမ်စ္ေသာအရြယ္၌ တက္ၾကြေနေသာစိတ္သည္ က်ဆင္းကြယ္ေပ်ာက္ခ့ဲ၏။ (အဂၤုတၱရနိကာယ္ တိကနိပါတ္ သုခုမာလသုတ္) ရဟန္းတို႔ ငါသည္ ဘုရားအျဖစ္သို႔ မေရာက္မီက ဤသို႔အၾကံျဖစ္၏။ 

အဘယ္ေၾကာင့္ ငါသည္ ဇာတိသေဘာ ရွိသည္ျဖစ္ပါလ်က္ အိုျခင္း နာျခင္း ေသျခင္း သေဘာရွိသည္ျဖစ္ပါလ်က္ ညစ္ညူးျခင္းသေဘာ ရွိသည္ျဖစ္ပါလ်က္ ထိုညစ္ညူးျခင္း သေဘာကိုသာလွ်င္ ရွာဘိသနည္း။ ငါသည္ ဇာတိမရွိရာ မအို မနာ မေသရာ ျမတ္ေသာနိဗၺာန္ကို ရွာအ့ံဟူ၍ အၾကံျဖစ္၏။ 

(မဇၩိမနိကာယ္ အရိယပရိေယသနသုတ္) အခ်ိဳ႕ေသာ သုတၱန္ေဒသနာမ်ား၌မူ အိုျခင္း နာျခင္း ေသျခင္းကို ဆင္ျခင္သုံးသပ္ေၾကာင္းပင္ မလာဘဲ လူ႔ေဘာင္ကို ျငီးေငြ႔၍ ေတာထြက္ေၾကာင္း ဗုဒၶကိုယ္တိုင္ မိန္႔ၾကားေသာ စကားလာ၏။ ေအာက္ပါစကားသည္ မ်ားစြာေသာ သုတၱန္တို႔၌ ေတြ႔ရေသာ ဗုဒၶစကားျဖစ္၏။ 

ရဟန္းတို႔ ငါ့အား ဤသို႔ အၾကံျဖစ္၏။ အိမ္ရာေထာင္ေသာ လူတို႔ေဘာင္၌ ေနရျခင္းသည္ က်ဥ္းေျမာင္းက်ပ္တည္း၏။ ျမဴမွုန္ထူေသာ ခရီးႏွင့္တူ၏။ 

 အိမ္၌ေနေသာသူသည္ စင္စစ္ ျမတ္ေသာအက်င့္ကို က်င့္ရန္မလြယ္ေခ်။ ငါသည္ ဆံမုတ္ဆိတ္ကို ပယ္ျပီးေသာ္ ဖန္ရည္စြန္းေသာ အဝတ္ကို ဝတ္ရုံ၍ ရဟန္းျပဳရမူ ေကာင္းေလစြတကားဟု အၾကံျဖစ္၏။ 

(မဇၩိမနိကာယ္ မဟာသစၥကသုတ္ႏွင့္ အျခားသုတ္မ်ား) ထိုေခတ္က အိႏၵိယျပည္၌ ေတာထြက္၍ ရဟန္းျပဳျခင္းသည္ ေရွးပေဝသဏီကစ၍ ပညာရွိ သူေတာ္ေကာင္းတို႔ လိုက္နာေသာ လမ္းစဥ္ျဖစ္၏။

 မိဘမ်ားက သေဘာမတူဘဲ တားျမစ္ပါလ်က္ ေတာထြက္ေသာသူမ်ားအေၾကာင္း အ႒ကထာမ်ား၌ ေဖာ္ျပထား၏။ ဘုရားအေလာင္း သိဒၶတၳသည္ ထိုသို႔ေသာ ပုဂၢိဳလ္တစ္ဦးျဖစ္ေၾကာင္း ပိဋကတ္၌လာ၏။ 

မဇၩိမနိကာယ္ အရိယပရိေယသနသုတ္ မဟာသစၥကသုတ္ႏွင့္ အျခားသုတ္မ်ားတြင္ ဗုဒၶကိုယ္တိုင္က ငါသည္ မည္းနက္ေသာ ဆံပင္ရွိ၍ ငယ္ရြယ္ပ်ိဳျမစ္ေသာ ပထမအရြယ္၌ အမိအဖတို႔သည္ သေဘာမတူသျဖင့္ မ်က္ရည္ရႊဲစို ငိုယိုေနၾကစဥ္ ဆံမုတ္ဆိတ္ကိုပယ္၍ ဖန္ရည္ဆိုးေသာ အဝတ္ကိုဝတ္ျပီးလွ်င္ လူ႔ေဘာင္မွ ရဟန္းေဘာင္သို႔ ကူးေျပာင္းခ့ဲေပသည္ ဟု မိန္႔ၾကားေတာ္မူေၾကာင္း ျပဆိုထား၏။ 

ဒီဃနိကာယ္ ေသာဏဒႏၱသုတ္ႏွင့္ ကူဋဒႏၱသုတ္မ်ား၌လည္း ျဗာဟၼဏဆရာႏွစ္ဦးက ရဟန္းေဂါတမသည္ ငယ္စဥ္က မိဘတို႔သေဘာမတူသျဖင့္ ငိုယိုေနၾကစဥ္ ရဟန္းျပဳခ့ဲသည္ဟု ေျပာဆိုၾကေၾကာင္း ေဖာ္ျပထား၏။ 

မည္သို႔ျဖစ္ေစ အထက္ကေဖာ္ျပခ့ဲေသာ ဗုဒၶဝင္ႏွင့္ ပိဋကတ္ကြဲလြဲဆန္႔က်င္မွုမ်ားမွာ ဗုဒၶ၏တရားမ်ားႏွင့္ မသက္ဆိုင္ေသာေၾကာင့္ ဗုဒၶဓမၼ ေလ့လာသူမ်ားအဖို႔ အေရးမၾကီးလွေခ်။ အေရးၾကီးသည္ကား ဗုဒၶသည္ မည္သို႔ေသာ ပညာရွိပုဂၢိဳလ္သူျမတ္ျဖစ္ေၾကာင္း နားလည္သိရွိရန္ ျဖစ္၏။ ဗုဒၶသည္ လူ႔ဘဝ လူ႔ေလာက ျပႆနာမ်ားကို မည္သို႔ ရွု႕ျမင္သုံးသပ္သည္။ 

လူတို႔၏ ေရွးအစဥ္အလာ ယုံၾကည္ခ်က္မ်ားအေပၚ မည္သို႔ ဆုံးမသည္ စသည္တို႔မွာ ဗုဒၶဓမၼ ေလ့လာရာ၌ က်ြႏု္ပ္တို႔ သိရွိရန္ မုခ်လိုအပ္ေသာ အခ်က္မ်ားျဖစ္၏။ ဗုဒၶအေၾကာင္းဆိုင္ရာ ပါဠိေတာ္မ်ားကို မီွျငမ္းျပဳ၍ ဤအခ်က္မ်ားကို တတ္ႏုိင္သမွ် စုံစုံေစ့ေစ့ ေဖာ္ျပပါအ့ံ။ ။

(------ဆက္ရန္){ဦးေအးေမာင္}

 Ko Latt ေဖ့ဘုတ္မွ ျပန္လည္မွ်ေ၀သည္။