**** မဟာစည္ဆရာေတာ္၏ေထရုပၸတၱိ *****

ဆ႒သဂႌတိပုစၽက အဂၢမဟာပ႑ိတ ႏိုင္ငံေတာ္ ၾသဝါဒါစရိယ ကမာၻ႔ သာသနာျပဳ ေက်းဇူးေတာ္ရွင္ မဟာစည္ ဆရာေတာ္ ဘုရားႀကီး ဘဒၵႏၱေသာဘဏ
မဟာစည္ဆရာေတာ္(ဦးေသာဘဏ) [၁၉၀၄-၁၉၈၂] (၁၂၆၆ - ၁၃၄၄)
ေက်းဇူးရွင္မဟာစည္ဆရာေတာ္ ဦးေသာဘနကို ေရႊဘိုၿမိဳ႕၊ ဆိပ္ခြန္ရြာေန ဦးကံေထာ္၊ ေဒၚေရႊအုပ္တို႔မွ ျမန္မာသကၠရာဇ္၁၂၆၆-ခုႏွစ္၊ ဒုတိယ၀ါဆိုလျပည့္ေက်ာ္ ၃-ရက္၊ ေသာၾကာေန႔ နံနက္သံုးနာရီ အခ်ိန္တြင္ ဖြားျမင္ေတာ္မူသည္။ ငယ္နာမည္မွာ ေမာင္သြင္ျဖစ္သည္။
အသက္ေျခာက္ႏွစ္သား အရြယ္တြင္ ဆိပ္ခြန္ရြာရွိ ပ်ဥ္းမနားေက်ာင္း ဘုန္းေတာ္ႀကီး ဦးပရမ ထံ၌ ပညာသင္ၾကားခဲ့သည္။
 
အသက္(၁၂)ႏွစ္သားအရြယ္တြင္ ၎ေက်ာင္း ဘုန္းေတာ္ႀကီးထံ၌ပင္ ရွင္သာမေဏျပဳ၍ ပိဋကတ္အေျခခံပညာရပ္တို႔ကို သင္ၾကားသည္။ သာမေဏဘြဲ႔မွာ အရွင္ေသာဘန ျဖစ္သည္။အသက္ ၂၀အရြယ္တြင္ အင္ၾကင္းေတာေက်ာင္းတိုက္ရွိ ဗုဒၶသိမ္ေတာ္၌ အရွင္နိမၼလမေထရ္ကို ဥပဇၥ်ာယ္ျပဳ၍ ျမင့္ျမတ္ေသာ ရဟန္းအျဖစ္သို႔ ေရာက္ေတာ္မူသည္။

၁။ အမည္ရင္း - ဆရာေတာ္ ဘဒၵႏၱေသာဘဏ
၂။ မိဘ အမည္ - ဦးကံေတာ္ + ေဒၚအုပ္
၃။ ေမြးသကၠရာဇ္ - ၁၂၆၆ ခုႏွစ္၊ ဒုတိယ ဝါဆုိလျပည့္ေက်ာ္ ၃ ရက္၊ ေသာၾကာေန႔
၄။ ေမြးဖြားရာ ေဒသ - ေ႐ႊဘုိၿမိဳ႕နယ္၊ ဆိပ္ခြန္႐ြာ
၅။ ကေလာင္ အမည္ခြဲမ်ား - မဟာစည္ ဆရာေတာ္

ကုိယ္ေရးျဖစ္စဥ္။

ေက်းဇူးေတာ္ရွင္ မဟာစည္ ဆရာေတာ္ ဘုရားႀကီး၏ ဇာတိေျမကား အေလာင္းဘုရား ဦးေအာင္ေဇယ် တည္ခဲ႔သည့္ ေ႐ႊဘိုၿမိဳ႕၏ အရံ ေက်း႐ြာ တ႐ြာျဖစ္ေသာ ဆိပ္ခြန္႐ြာႀကီး ျဖစ္သည္။ ၁၂၆၆ ခုႏွစ္၊ ဒုတိယ ဝါဆိုလျပည့္ေက်ာ္ ၃ ရက္ (၂၉၊ ၇၊ ၁၉၀၄) ေသာၾကာေန႔ နံနက္ ၃ နာရီတြင္ ဖြားျမင္သည္။ ခမည္းေတာ္ႏွင့္ မယ္ေတာ္မွာ ဦးကံေတာ္၊ ေဒၚအုပ္ ျဖစ္သည္။ ေမြးခ်င္း ၇ ေယာက္တြင္ ဒုတိယေျမာက္ သားျဖစ္သည္။ ငယ္နာမည္မွာ ေမာင္သြင္ ျဖစ္သည္။ ၆ ႏွစ္သား အ႐ြယ္တြင္ ႐ြာဘုန္းႀကီးေက်ာင္းတြင္ စာေပ စတင္ သင္ၾကားသည္။ ၁၂ ႏွစ္ အ႐ြယ္တြင္ ငယ္ဆရာ ပ်ဥ္းမနား ေက်ာင္းဘုန္းႀကီး ဦးအာဒိစၥထံ ရွင္သာမေဏ ျပဳသည္။ "ရွင္ေသာဘန" ဘြဲ႕ရသည္။

ရွင္သာမေဏ ဘဝမွာပင္ ဆရာေတာ္ ဦးအာစာရထံတြင္ သဒၵတၲေဘဒစိႏၱာ ေခၚ သဒၵါငယ္က်မ္းကို သင္ယူသည္။ သူႀကီးေက်ာင္း ဆရာေတာ္ ဦးပရမထံတြင္ ပရိယတၲိဆိုင္ရာ က်မ္းဂန္မ်ား ဆက္လက္ သင္ယူသည္။ ဋီကာေက်ာ္ကို ႏႈတ္တိုက္ရသည္။ အျခား စာသင္သားမ်ားကိုပင္ ပို႔ခ်ႏိုင္သည္။ ခက္ခဲလွေသာ ဂဏဂမီႝရ ေခၚ ဂဏန္း စာအုပ္ႀကီးကို မိမိဘာသာ ေလ႔လာ တတ္ေျမာက္သည္။

ရဟန္းဘဝသို႔ ေရာက္ရွိျခင္း။

အသက္ ၁၉ ႏွစ္ ေက်ာ္ေသာ အခါ ၁၂၈၅ ခု၊ တန္ေဆာင္မုန္း လျပည့္ေက်ာ္ ၄ ရက္ (၂၆၊ ၁၁၊ ၂၃) တနလၤာေန႔တြင္ အင္ၾကင္းေတာတိုက္ ဗဒၶသိမ္ေတာ္၌ မဟာဗိုလ္ ဂိုဏ္းခ်ဳပ္ ဆရာေတာ္၊ သုေမဓာ ဆရာေတာ္ ဘုရားႀကီး၊ အရွင္နိမၼလ မေထရ္ကို ဥပဇၥ်ာယ္ျပဳ ဆရာေတာ္ ဦးပရမ ပါဝင္ေသာ ကမၼဝါစာ ဆရာေတာ္မ်ား၏ ခ်ီးေျမႇာက္မႈျဖင့္ ရဟန္းအျဖစ္သို႔ ေရာက္သည္။

 ပရိယတ္၊ ပဋိပတ္ ႏွစ္ရပ္ ဆည္းပူး ေလ့လာ သင္ယူသည္။ ရဟန္းျဖစ္ၿပီး ၄ လတြင္ ႐ုကၡမူ ဓုတင္၊ ပိ႑ပါတိက ဓုတင္၊ ဧကာသနိက ဓုတင္၊ ပတၲပိုဏ္ ဓုတင္မ်ား ေဆာက္တည္ေတာ္ မူသည္။
၁၂၈၆ ခုႏွစ္၊ ရဟန္းဝါ မရမီက အစိုးရ ပထမငယ္တန္း၊ ၁၂၈၈ ခုႏွစ္တြင္ ပဌမလတ္တန္း၊ ၁၂၈၉ ခုႏွစ္တြင္ ပ႒မႀကီးတန္း ေအာင္ေတာ္မူသည္။

 (၁၂၈၇ ခုႏွစ္တြင္ ခရီးထြက္ေန သျဖင့္ စာေမးပြဲ မဝင္ခဲ့)။ ၁၂၉၀ ျပည့္ႏွစ္တြင္ မႏၱေလး ရတနာပံုၿမိဳ႕ေတာ္သို႔ ႔ကေရာက္၍ ထင္ရွားေသာ ဆရာေတာ္ႀကီးမ်ား ျဖစ္ေသာ ခ်မ္းသာႀကီး ဆရာေတာ္ ဦးလကၡဏာ၊ ေတာင္သမန္ ခင္မကန္ တိုက္သစ္ ဆရာေတာ္ ဦးဣႏၵဝံသာဘိဝံသထံတြင္ စာေပ က်မ္းဂန္မ်ား ဆက္လက္ သင္ယူ ဆည္းပူးသည္။ ၁၃၀၃ ခုႏွစ္၊ စာခ်တန္း စာေမးပြဲ ေျဖဆိုရာ ၉ က်မ္း ရွိသည့္အနက္ ၈ က်မ္း ဂုဏ္ထူးျဖင့္ ေအာင္သျဖင့္ သာသနဓဇ သိရီပဝရ ဓမၼာစရိယ ဘြဲ႕တံဆိပ္ ရေတာ္မူသည္။

၁၂၉၁ ခုႏွစ္တြင္ ေမာ္လၿမိဳင္ ေတာင္ဝိုင္းေလး ဆရာေတာ္ႀကီး ဆင္႔ေခၚမႈ အရ ေတာင္ဝိုင္းေလးသို႔ ႔က၍ စာေပပို႔ခ် သင္ၾကားေပးသည္။ ေတာင္ဝိုင္းေလးတြင္ စာသင္ၾကား ပို႔ခ်စဥ္ ကိုယ္တိုင္လည္း မဟာသတိပ႒ာနသုတ္၊ အ႒ကထာ၊ ဋီကာတို႔ကို ေလ့လာ ဆည္းပူးသည္။

ပဋိပတ္ သာသနာ စတင္ ရွာေဖြ အားထုတ္ျခင္း။

၁၂၉၃ ခုႏွစ္၊ ျပာသို လျပည့္ေက်ာ္ ၇ ရက္တြင္ ဆရာေတာ္ႀကီးထံ ခြင့္ပန္၍ ေတာထြက္ တရားရွာ ခရီးထြက္ခဲ့သည္။

 ေတာေတာင္ ခရီးၾကမ္း တရားရွာ ထြက္ရာတြင္ ဝတၴဳေငြ မေဆာင္၊ ေငြအလွဴမခံ ဘိနပ္မပါ သဃၤန္း ၃ ထည္၊ သပိတ္ႏွင္႔ ပရိကၡရာ ရွစ္ပါးသာ သယ္ေဆာင္ေတာ္မူသည္။ ၁၂၉၃ ခု၊ တေပါင္းလဆန္း ၅ ရက္ေန႔တြင္ သတိပ႒ာန္ ဝိပႆနာ အလုပ္တြင္ ထင္ရွား ေက်ာ္ၾကားလွေသာ သထံုၿမိဳ႕ မင္းကြန္းေဇတဝန္ ဆရာေတာ္ ဘုရားႀကီးထံသို႔ ဆိုက္ေရာက္သည္။ ေရာက္သည္ႏွင့္ ရက္မဆိုင္းဘဲ ကမၼ႒ာန္း တရားေတာင္း၍ စတင္ အားထုတ္ေတာ္မူသည္။

တရား အားထုတ္၍ ၄ လ အခ်ိန္တြင္ ေတာင္ဝိုင္းေလး ဆရာေတာ္ႀကီး မက်န္းမာ၍ ၁၂၉၄ ခုႏွစ္၊ ဝါဆိုလဆန္း ၈ ရက္ေန႔တြင္ ေတာင္ဝိုင္းေလးသို႔ ျပန္႔ကရသည္။ ဆရာေတာ္ႀကီး ျပန္လြန္ေတာ္မူ၍ ေက်ာင္းေစာင့္ အျဖစ္ တာဝန္ယူၿပီး စာသင္သားမ်ားအား စာေပပုိ႔ခ် သင္ၾကားေပးၿပီး မိမိကိုယ္တုိင္မူ ဝိပႆနာမ်ား ဆက္လက္ ႐ႈမွတ္ ပြားမ်ား အားထုတ္သည္။

၁၃၀၀ ျပည့္ႏွစ္တြင္ ဆိပ္ခြန္သို႔ ေခတၲျပန္႔ကၿပီး ပြဲဦးထြက္ သတိပ႒ာန္ ဝိပႆနာ အလုပ္ေပး တရား ေဟာၾကား၍ တရား အားထုတ္သူမ်ားကို တရားျပသ ေပးေတာ္မူသည္။ တရား အားထုတ္သူ ၃ ဦး ရွိသည္။ တရား အားထုတ္သူမ်ား အျပင္းအထန္ အားထုတ္ၾကသည္။
ဒုတိယ ကမာၻစစ္ႀကီးေၾကာင့္ ၁၃၀၃ ခုႏွစ္တြင္ပင္ ဆိပ္ခြန္႐ြာသို႔ ျပန္႔ကေရာက္ေတာ္မူၿပီး ဝိပႆနာ တရားမ်ား ေဟာၾကား၍ လက္ေတြ႕ တရား အားထုတ္နည္း ျပသေတာ္မူသည္။

 တရား အားထုတ္ၾကေသာ ဥပသကာတုိ႔၏ ေတာင္းပန္ ေလ်ာက္ထားမႈေၾကာင့္ ဉာဏ္ အႏုအလတ္ - အရင့္ ပုဂၢိဳလ္တုိ႔ အားလံုးႏွင့္ သင္႔ေလ်ာ္ေသာ ဝိပႆနာ ႐ႈနည္းက်မ္းႀကီးကို စီရင္ ေရးသားေတာ္ မူပါသည္။ စာမ်က္ႏွာ ၈၀၀ ေက်ာ္ ရွိေသာ ဝိပႆနာ ႐ႈနည္းက်မ္းႀကီး ႏွစ္တြဲကို စစ္ႀကီးကာလ အတြင္း ၇ လႏွင့္ အၿပီး စီရင္ ေရးသား ၿပီးစီးသည္။ ပဋိပတၲိသာသနာ သတိပ႒ာန္ ဝိပႆနာ ႐ႈနည္းမ်ားတြင္ အလြန္ ခိုင္ခန္႔ေသာ က်မ္းႀကီး ျဖစ္သည္။

မဟာစည္ဘြဲ႕ေတာ္ ျဖစ္ေပၚလာျခင္း။

ေ႐ႊဘုိၿမိဳ႕နယ္၊ ဆိပ္ခြန္႐ြာ၊ အင္ၾကင္းေတာ ေက်ာင္းတုိက္ႀကီး၏ အဝင္ဝ၌ အလြန္ႀကီးမားေသာ ကုကၠဳပင္ႀကီး ေလျပင္းဒဏ္ေၾကာင္႔ လဲက်ေသာ အခါ၊ ယင္း ကုကၠဳပင္ႀကီး၏ ပင္စည္မွာ အတြင္း၌ အသားမရွိ အေခါင္းျဖစ္လွ်က္ ရွိ၏။ စည္ႀကီး ျပဳလုပ္ရန္ အဆင္သင္႔လွ်က္ ရွိ၏။ ပင္စည္ႀကီးကို ျဖတ္ထြင္းလွ်က္ သားေရတုိ႔ျဖင့္ ၾကက္ကာ ႀကီးမားေသာ စည္ႀကီး ျပဳလုပ္ထားရွိၿပီး အရွင္ ေသာဘန တရားေဟာကာနီး၌ စည္ႀကီးကို တီးေစ၍ ပရိသတ္ စုေဝးေစသည္။ ထိုစည္ကို အေၾကာင္းျပဳ၍ ထိုစည္ႀကီး ရွိေသာ ေက်ာင္းတုိက္ကို မဟာစည္ ေက်ာင္းတိုက္၊ ထိုေက်ာင္းတိုက္၌ သီတင္းသံုး၍ တရားေဟာေသာ ဆရာေတာ္ကို မဟာစည္ ဆရာေတာ္ဟု ဘြဲ႕ေတာ္ ျဖစ္ေပၚခဲ့သည္။ ထိုစည္ႀကီး ကား ဆိပ္ခြန္႐ြာ မဟာစည္ ေက်ာင္းတိုက္၌ ယေန႔တိုင္ တည္ရွိပါသည္။

ရန္ကုန္ ဗုဒၶသာသနာႏုဂၢဟ အဖြဲ႕မွ ပင့္ေဆာင္ျခင္း။

၁၉၄၇ ခုႏွစ္တြင္ ဖြဲ႕စည္း တည္ေထာင္ေသာ ဗုဒၶသာသနာႏုဂၢဟ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္တြင္ ကိုးကြယ္ သာသနာျပဳရန္ အတြက္ ပရိယတ္ ပဋိပတ္ စြယ္စံုရ ဆရာေတာ္ တပါး ရွာေဖြရာ ဆိပ္ခြန္႐ြာ မဟာစည္ ေက်ာင္းေတာ္မွ ဆရာေတာ္ ဦးေသာဘနသည္ ပရိယတ္ ပဋိပတ္ စြယ္စံု ကြၽမ္းက်င္ေတာ္မူသည္ဟု သတင္းရရွိ သျဖင္႔ ဥကၠ႒ႀကီး ဆာဦးသြင္က ဆရာေတာ္အား စစ္ကိုင္းေတာင္ သမိေဒၶါဒယေခ်ာင္သို႔ ပင့္၍ တရားနာၿပီး ေလ့လာ အကဲခတ္ရာ ေက်ာ္ၾကားသည့္ အတိုင္း မွန္ကန္သျဖင့္ ႏိုင္ငံေတာ္ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္အား ဆရာေတာ္ ဘုရားႀကီးကို ရန္ကုန္သို႔ ပင့္ေဆာင္ေပးရန္ ေမတၲာ ရပ္ခံသည္။ ႏိုင္ငံေတာ္ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ကိုယ္တိုင္ သြားေရာက္၍ ရန္ကုန္ သာသနာ့ ရိပ္သာသို႔ ၁၃၁၁ ခု၊ တန္ေဆာင္မုန္း လျပည့္ေက်ာ္ ၆ ရက္ေန႔တြင္ ပင့္ေဆာင္ခဲ့သည္။

မဟာစည္ ဆရာေတာ္ ဘုရားႀကီးသည္ သာသနာ့ ရိပ္သာတြင္ ၁၃၁၁ ခု၊ နတ္ေတာ္လျပည့္ (၄၊ ၁၂၊ ၄၉) ေန႔မွ စ၍ ဓမၼစၾကာ တရားေတာ္ကို ေဟာၾကားကာ ရိပ္သာ ဖြင္႔လွစ္ေတာ္မူသည္။ ဝိပႆနာ အလုပ္ေပး တရားကို နာယူ က်င့္သံုးသူ ေယာဂီ ၂၅ ဦးမွ စတင္ခဲ့သည္။
၁၃၁၁ ခုႏွစ္၊ (၁၉၅၂ ခုႏွစ္) ၌ မဟာစည္ ဆရာေတာ္ ဘုရားႀကီးအား ႏိုင္ငံေတာ္ အစိုးရက ဆက္ကပ္ လွဴဒါန္းေသာ အဂၢမဟာပ႑ိတ ဘြဲ႕တံဆိပ္ေတာ္ကို လက္ခံ ရရွိေတာ္မူသည္။

ဆ႒သဂၤါယနာ တင္ပြဲ တာဝန္မ်ား ထမ္းေဆာင္ျခင္း။

ျမန္မာႏိုင္ငံ သာသနာ့သမိုင္း မွတ္တုိင္ႀကီး ျဖစ္ေသာ ဆ႒သဂၤါယနာတင္ ပြဲႀကီးတြင္ ေထရဝါဒ ႏိုင္ငံမ်ား ပါဝင္ေသာ သဂၤါယနာ ျဖစ္ေစလုိ၍ ထိုႏိုင္ငံမ်ားသို႔ စည္း႐ုံး လႈံ႔ေဆာ္ေရး မစ္ရွင္တခု ဖြဲ႔၍ သြားေရာက္ စည္း႐ုံးသည္။ 

ထိုအဖြဲ႕ကို အဘိဓဇမဟာရ႒ဂု႐ု ေညာင္ရမ္း ဆရာေတာ္ ဘုရားႀကီး ဦးေဆာင္၍ မဟာစည္ ဆရာေတာ္ ဘုရားႀကီးက အဖြဲ႕ဝင္ အျဖစ္ လုိက္ပါ ေဆာင္႐ြက္သည္။ သဂၤါယနာ တင္ရာတြင္ အေရးႀကီးေသာ လုပ္ငန္း ႏွစ္ရပ္ ရိွသည္။ သဂၤါယနာ အခမ္းအနား ေဆာင္႐ြက္ေရးႏွင့္ အေျခခံ လုပ္ငန္း ျဖစ္ေသာ ပိဋကတ္ေတာ္မ်ား စိစစ္ သုတ္သင္ ႐ိုက္ႏွိပ္ေရး ျဖစ္သည္။ မဟာစည္ ဆရာေတာ္ ဘုရားႀကီးသည္ ထိုလုပ္ငန္း ႏွစ္ရပ္စလံုးတြင္ 

(၁) သဂၤါယနာ ဝန္ေဆာင္ ဆရာေတာ္၊

 (၂) ပုစၽက ဆရာေတာ္၊ 

(၃) က်မ္းမ်ား သုတ္သင္ရေသာ ၾသသာန ဆရာေတာ္၊

 (၄) အ႒ကထာ၊ ဋိကာမ်ားကို စိစစ္ သုတ္သင္ သဂၤါယနာ တင္သည္႔ ဆရာေတာ္ 

စသည့္ တာဝန္မ်ားကို သဂၤါယနာ စတင္ေသာ ၁၃၁၆ ခုႏွစ္၊ ကဆုန္လျပည့္ေန႔မွ ၿပီးဆံုးသည့္တုိင္ ၄ ႏွစ္ တာဝန္ကို ထူးကဲ ေျပာင္ေျမာက္စြာ ေဆာင္႐ြက္ေတာ္ မူပါသည္။

သဂၤါယနာ တင္ရာတြင္ ဆရာေတာ္ႀကီးသည္ (က) ဆ႒သံဂီ တိၾသဝါဒါစရိယ သံဃနာယက၊ (ခ) ဆ႒သံဂီတိတၲာရက၊ (ဂ) ဆ႒သံဂီတိဘာရနိတၲာရက၊ (ဃ) ဆ႒သံဂီတိမရမၼိက တိပိဋကဝိေသာဓက၊ (င) ဆ႒သံဂီတိၾသသာနေသာေဓယ် ပတၲပါ႒က၊ (စ) အ႒ကထာသံဂီတိကာရက၊ (ဆ) ဋီကာသံဂီတိကာရက၊ (ဇ) ဆ႒သံဂီတိဓမၼပုစၽက ဆရာေတာ္ အျဖစ္ အဓိက က်ေသာ တာဝန္မ်ားကို ေဆာင္႐ြက္ေတာ္ မူခဲ့ပါသည္။

သတိပ႒ာန္လမင္း ကမာၻလင္း။

ၿငိမ္သက္ တိမ္ျမဳပ္ သကဲ့သို႔ ရွိေနေသာ သတိပ႒ာန္ ဝိပႆနာ လမ္းစဥ္ႀကီးကုိ လႈံ႔ေဆာ္ ေဖာ္ထုတ္ရာတြင္ မဟာစည္ ဆရာေတာ္ႀကီး၏ ႐ႈမွတ္နည္းသည္ ထင္ရွား ေက်ာ္ၾကားလွသည္။

ဆိပ္ခြန္႐ြာမွ သတိပ႒ာန္ လမ္းစဥ္သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ေဒသ အသီးသီးသို႔ ပ်ံ႕ႏွံ႔လ်က္ ရွိၿပီး ဆ႒သဂၤါယနာ တင္သည့္ အခါ ကမာၻ အရပ္ရပ္မွ ဗုဒၶဘာသာဝင္မ်ားပါ ဆရာေတာ္ ဘုရားႀကီး၏ ႐ႈမွတ္နည္းကို သိရွိၾကၿပီး လက္ခံ ယံုၾကည္စြာျဖင့္ ႐ႈမွတ္ အားထုတ္ လာၾကသည္။ ၂၅ ဦး မွ်ျဖင့္ မဟာစည္ သာသနာ့ ရိပ္သာတြင္ စတင္ခဲ့ေသာ သတိပ႒ာန္ အရွိန္အဟုန္သည္ တရား အားထုတ္ၿပီး သူေပါင္း သန္းေက်ာ္ အထိ မ်ားျပား လာခဲ့ၿပီး ျပည္တြင္း၌လည္း ရိပ္သာခြဲေပါင္း ၄၅၀ ေက်ာ္ အထိ ရွိလာခဲ့သည္။ ဆရာေတာ္ႀကီးသည္ ၁၉၈၁ ခုႏွစ္မွ ၁၉၈၂ ခုႏွစ္ထိ တႏွစ္ အတြင္း ျမန္မာႏုိင္ငံ အတြင္း၌ တရား ဌာနေပါင္း ၃၁၄ ဌာန တည္ေထာင္ခဲ့၍ ေယာဂီေပါင္း ၇ သိန္းေက်ာ္ကုိ ဝိပႆနာ တရား အားထုတ္ ေစခဲ့သည္။

ကမာၻႏိုင္ငံမ်ား ျဖစ္ေသာ ယိုးဒယား၊ လာအို၊ ကေမၻာဒီးယား၊ သီရိလကၤာ (သီဟို႒္)၊ နီေပါ၊ အိႏၵိယ၊ အင္ဒိုနီးရွား၊ ဂ်ပန္ စသည့္ အာရွႏိုင္ငံမ်ား၊ အေမရိကန္၊ အဂၤလန္၊ ျပင္သစ္၊ အီတလီ၊ စသည့္ ႏိုင္ငံမ်ားသို႔ ႔ကေတာ္မူၿပီး မဟာသတိပ႒ာန္ ဝိပႆနာ လမ္းစဥ္ျဖင့္ တရားအၿမိဳက္ေဆး တုိက္ေကြၽး သာသနာ ျပဳခဲ့သည္။ သီရိလကၤာ (သီဟုိဠ္) ႏုိင္ငံ၌ ကမၼ႒ာန္း ဌာနခြဲေပါင္း ၂၂ ဌာန ရွိ၍ ေယာဂီေပါင္း ၃,၈၈၈ ဦး ရွိခဲ့သည္။ ယုိးဒယား ႏုိင္ငံ၌ ဌာနခြဲေပါင္း ၃၀၀ ေက်ာ္ရွိ၍ ေယာဂီေပါင္း ၂ သိန္း ရွိခဲ့သည္ဟု ေငြရတု စာေစာင္တြင္ ေဖာ္ျပ ထားသည္။ ေ႐ႊရတုပြဲ က်င္းပေသာ အခ်ိန္၌ ျပည္တြင္း ျပည္ပ သာသနာျပဳ ကမၼ႒ာန္း ဌာနေပါင္း ၁.၂ သန္း ရွိသြားၿပီဟု သိရသည္။

ဆရာေတာ္ႀကီးသည္ ၁၉၅၂ ခုႏွစ္မွ စၿပီး အိႏၵိယ၊ သီရိလကၤာ၊ ဗီယက္နမ္၊ လာအုိ၊ ကေမာၻဒီးယား၊ ဂ်ပန္၊ ယုိးဒယား၊ အင္ဒုိနီးရွား စသည့္ ႏုိင္ငံမ်ားသုိ႕ ႔ကေရာက္၍ သာသနာျပဳ လုပ္ငန္းမ်ားကုိ ေဆာင္႐ြက္ေတာ္ မူခဲ့သည္။ ၁၉၇၉ ခုႏွစ္၊ သက္ေတာ္ ၇၄ ႏွစ္တြင္ အေနာက္ ဥေရာပႏွင့္ အေမရိက တုိက္ႏုိင္ငံ မ်ားသုိ႕ ႔ကေရာက္ သာသနာ ျပဳေတာ္မူသည္။ ၁၉၈၀ ျပည့္ႏွစ္၊ သက္ေတာ္ ၇၆ ႏွစ္တြင္ ဒုတိယ အႀကိမ္ အေနာက္ ကမာၻသုိ႕ သာသနာျပဳရန္ ႔ကေတာ္ မူခဲ့ျပန္သည္။

ဆရာေတာ္ ဘုရားႀကီးသည္ ၁၃၄၂ ခုႏွစ္တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ သာသနာေတာ္ သန္႔ရွင္း တည္တံ့ ျပန္႔ပြားေရးတြင္ ႏိုင္ငံေတာ္ အစိုးရႏွင့္ သံဃာေတာ္ တသိန္းေက်ာ္တို႔က ကိုးကြယ္ တင္ေျမႇာက္ၾကေသာ ႏိုင္ငံေတာ္ ၾသဝါဒါစရိယ အဖြဲ႕တြင္ ပါဝင္ ေဆာင္႐ြက္ေတာ္ မူခဲ့သည္။

စံလြန္ေတာ္မူျခင္း။

ေက်းဇူးေတာ္ရွင္ မဟာစည္ ဆရာေတာ္ ဘုရားႀကီးသည္ သက္ေတာ္ ၇၈ ႏွစ္၊ သိကၡာေတာ္ ၅၈ ဝါ၊ ၁၃၄၄ ခုႏွစ္၊ ဒုတိယ ဝါဆိုလဆုတ္ ၁၀ ရက္ (၁၄၊ ၈၊ ၈၂) စေနေန႔ မြန္းလြဲ ၁ နာရီ ၃၆ မိနစ္တြင္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ မဟာစည္ သာသနာ့ ရိပ္သာ၊ စံေက်ာင္းေတာ္တြင္ ကမၼဇရပ္ ခ်ဳပ္ၿငိမ္းေတာ္မူသည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံႏွင့္ ႏိုင္ငံ အသီးသီးမွ တပည့္သံဃာ၊ ေယာဂီေပါင္းတို႔ ပူေဇာ္ကန္ေတာ့ ဂါရဝ ျပဳႏိုင္ရန္ ၇ ရက္ အပူေဇာ္ခံ၍ အႏိၱမ အဂၢိ စ်ာပနကို ၂၀၊ ၈၊ ၈၂ ေန႔တြင္ က်င္းပၾကပါသည္။

မဟာစည္ ဗိမာန္ေတာ္။

အနႏၱ ေက်းဇူးေတာ္မ်ားကို ေအာက္ေမ့ ပူေဇာ္ေသာ အားျဖင့္ မဟာစည္ သာသနာ့ ရိပ္သာတြင္ ေနရာ သီးျခားျပဳ၍ ဆရာေတာ္ ဘုရားႀကီး၏ အ႐ိုးျပာမ်ား၊ ဆရာေတာ္ ဘုရားႀကီး၏ အသံုးအေဆာင္မ်ားကို ဌာပနာ၍ ဝိပႆနာ ႐ႈနည္းက်မ္းႀကီး၂ တြဲကိုလည္း အျပည့္အစံု ေက်ာက္ထက္ အကၡရာ တင္ထားေသာ မဟာစည္ ဗိမာန္ေတာ္ႀကီးကို ၁၅၊ ၁၂၊ ၈၉ ေန႔တြင္ ေဆာက္လုပ္ၿပီး ဆရာေတာ္ ဘုရားႀကီး၏ ႐ုပ္ထုေတာ္ကို ကိုးကြယ္ ပူေဇာ္ ထားရွုိပါသည္။

မဟာစည္ သက္ေတာ္ရာျပည့္ ဗိမာန္ေတာ္။

၁၃၆၆ ခုႏွစ္၊ ဒုတိယ ဝါဆို လျပည့္ေက်ာ္ ၃ ရက္ေန႔တြင္ ေက်းဇူးေတာ္ရွင္ ဆရာေတာ္ ဘုရားႀကီး၏ သက္ေတာ္ (၁၀၀) ျပည့္သည့္ အခါသမယကို ဂုဏ္ျပဳ ပူေဇာ္ေသာ အားျဖင့္ မဟာစည္ရိပ္သာ မဟာစည္ စံေက်ာင္းေတာ္ ရင္ျပင္တြင္ "မဟာစည္ရာျပည့္ ဗိမာန္ေတာ္" ကို တည္ေဆာက္၍ ဆရာေတာ္ ဘုရားႀကီး၏ ေၾကးသြန္း ႐ုပ္ထုေတာ္ကို ပူေဇာ္ ထားရွိသည္။
၁၃၆၆ ခုႏွစ္၊ နတ္ေတာ္လဆန္း ၁၀ ရက္မွ လျပည့္ေန႔ အထိ (၂၀၀၄ ခုႏွစ္၊ ဒီဇင္ဘာလ ၂၁ ရက္မွ ၂၆ ရက္) တြင္ ဗိမာန္ေတာ္ ဖြင့္ပြဲအျပင္ သက္ေတာ္ရာျပည့္ ပူေဇာ္ပြဲ၊ (၅၅) ႏွစ္ေျမာက္ မဟာစည္ ၾသဝါဒခံယူ ပူေဇာ္ပြဲမ်ားကို က်င္းပ ပူေဇာ္ၾကပါသည္။

 

    ေရးသား ျပဳစုခဲ့ေသာ စာအုပ္မ်ား

၁။ ကာမသုတၲန္ တရားေတာ္ - ၁၉၈၆ ခုႏွစ္
 
၂။ ကမၼ႒ာန္းတရား အားထုတ္ရျခင္း အေၾကာင္း - ၁၉၈၆ ခုႏွစ္
 
၃။ ကမာၻ႕ သာသနာျပဳ တရားေတာ္ - ၁၉၇၉ ခုႏွစ္
 
၄။ ကမာၻ႕ သာသနာျပဳ တရားေတာ္ (ဒုတိယပုိင္း) - ၁၉၉၃ ခုႏွစ္
 
၅။ စူဠေဝဒလႅသုတ္ တရားေတာ္ - ၁၉၇၉ ခုႏွစ္
 
၆။ တကၠသုိလ္ ဝိပႆနာ တရားေတာ္ - ၁၉၇၈ ခုႏွစ္
 
၇။ တကၠသုိလ္ ဝိပႆနာ တရားေတာ္ႏွင့္ ေနာက္ဆက္ တြဲဝိပႆနာေတာ္ျဖင့္ ေရာဂါ ေပ်ာက္ေၾကာင္း သာဓက ဝတၴဳမ်ား - ၁၉၉၁ ခုႏွစ္
 
၈။ ဓမၼစၾကာ တရားေတာ္ႀကီး - ၁၉၉၃ ခုႏွစ္
 
၉။ ဓမၼစၾကာ အနတၲလကၡဏသုတ္ မဟာသတိ ပ႒ာန္းတရားေတာ္ - ၁၉၉၂ ခုႏွစ္
 
၁၀။ ဓမၼိကသုတ္ တရားေတာ္ - ၁၉၉၃ ခုႏွစ္
 
၁၁။ နိဗၺာနပဋိသံယုတၲကထာ (ေခၚ) နိဗၺာန္ဆုိင္ရာ တရားေတာ္ - ၁၉၇၅ ခုႏွစ္
 
၁၂။ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ တရားေတာ္ႀကီး - ၁၉၉၃ ခုႏွစ္
 
၁၃။ ပုရာေဘဒသုတ္ တရားေတာ္ - ၁၉၇၅ ခုႏွစ္
 
၁၄။ ေဗာဇၥ်င္ တရားေတာ္ - ၁၉၉၅ ခုႏွစ္
 
၁၅။ ဗုဒၶသာသနာ အႏၱရာယ္ ကာကြယ္ေရး - ၁၉၉၃ ခုႏွစ္
 
၁၆။ ျဗဟၼဝိဟာရ တရားေတာ္ - ၁၉၉၃ ခုႏွစ္
 
၁၇။ မဟာစည္ ဆရာေတာ္ႀကီး၏ ထူးျခားေသာ အေတြးအျမင္မ်ား (စုေဆာင္းသူ သာမေဏေက်ာ္) - ၁၉၉၅ ခုႏွစ္
 
၁၈။ မဟာစည္ ဓမၼေဒသနာ ေဆာင္ပုဒ္မ်ား - ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္
 
၁၉။ မဟာစည္ ႏွစ္ (၅၀) ျပည့္ ဆရာေတာ္ - ၁၉၉၉ ခုႏွစ္
 
၂၀။ မဟာစည္ ဝိနယ္ဝိနိစၽယသဂၤဟ - ၁၉၉၃ ခုႏွစ္
 
၂၁။ မဟာသတိပ႒ာန္ ဝိပႆနာ႐ႈနည္း အက်ဥ္းခ်ဳပ္ - ၁၉၈၅ ခုႏွစ္
 
၂၂။ မာလုက်ပုတၲသုတ္ တရားေတာ္ - ၁၉၉၃ ခုႏွစ္
 
၂၃။ ရွစ္ျဖာမဂၢင္ နိဗၺာန္ဝင္ တရားေတာ္ - ၁၉၈၅ ခုႏွစ္
 
၂၄။ ေလာကဓံ တရားေတာ္ - ၁၉၉၁ ခုႏွစ္
 
၂၅။ ဝိပႆနာ ႐ႈနည္းက်မ္း (ပထမတြဲ) - ၁၉၉၁ ခုႏွစ္
 
၂၆။ ဝိပႆနာ ႐ႈနည္းက်မ္း (ဒုတိယတြဲ) - ၁၉၉၃ ခုႏွစ္
 
၂၇။ ဝိပႆနာ အေျခခံတရားေတာ္ - ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္
 
၂၈။ ဝိပႆနာ အလုပ္ေပး တရားေတာ္ႀကီး - ၁၉၅၄ ခုႏွစ္
 
၂၉။ ဝိသုဓၵိမဂ္ ျမန္မာျပန္ (တတိယတြဲ) - ၁၉၉၁ ခုႏွစ္
 
၃၀။ ဝိသုဒၶိမဂ္ ျမန္မာျပန္ (စတုတၴတြဲ) - ၁၉၉၃ ခုႏွစ္
 
၃၁။ သီလဝႏၱသုတၲန္ တရားေတာ္ - ၁၉၉၃ ခုႏွစ္
 
၃၂။ သေစၥခသုတ္ တရားေတာ္ - ၁၉၉၂ ခုႏွစ္
 
၃၃။ သတၲပဥၥသုတ္ တရားေတာ္ - ၁၉၉၂ ခုႏွစ္
 
၃၄။ သမၼာပရိဗၺာဇနိယသုတ္ တရားေတာ္ႏွင့္ ေနာက္ဆက္တြဲ တရားေဆြးေႏြးပြဲ မွတ္တမ္း - ၁၉၉၂ ခုႏွစ္
 
၃၅။ သေလႅခသုတ္ တရားေတာ္ႀကီး (ပထမတဲြ) - ၁၉၉၂ ခုႏွစ္
 
၃၆။ သေလႅခသုတ္ တရားေတာ္ႀကီး (ဒုတိယတြဲ) - ၁၉၉၃ ခုႏွစ္
 
၃၇။ ေဟမဝတ သုတၲန္ - ၁၉၉၃ ခုႏွစ္
 
၃၈။ အဆုိအမိန္႕မ်ား - ၁၉၉၅ ခုႏွစ္
 
၃၉။ အနတၲလကၡဏသုတ္ တရားေတာ္ႀကီး - ၁၉၉၄ ခုႏွစ္
 
၄၀။ အဘိဓမၼာ တရားေတာ္ႀကီး - ၁၉၉၂ ခုႏွစ္
 
၄၁။ အရိယာတုိ႕သေဘာ - ၁၉၉၆ ခုႏွစ္
 
၄၂။ အရိယာဝါဒ တရားေတာ္ - ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္
 
၄၃။ အာသီဝိေသာပမသုတ္ - ၁၉၉၄ ခုႏွစ္
 
၄၄။ ၾသဝါဒ ဓမၼအေမြ - ၁၉၉၂ ခုႏွစ္
03:54, 4 ဇူလိုင္ 2009 (UTC)

ကိုးကား

 စြယ္စံုက်မ္းႏွစ္ခ်ဳပ္(၁၉၈၃)
  
ပညာေ႐ႊေတာင္ စာအုပ္တုိက္ ကေန ၂၀၀၃ ခုႏွစ္၊ ဧၿပီလမွာ ပထမ အႀကိမ္ အျဖစ္ ထုတ္ေဝ ခဲ့တဲ့ ျပန္ၾကားေရးႏွင့္ ျပည္သူ႕ ဆက္ဆံေရး ဦးစီး ဌာန (႐ံုးခ်ဳပ္) စာတည္း အဖြဲ႕က စုေဆာင္း ျပဳစုတဲ့ 'ႏွစ္ဆယ္ ရာစု ျမန္မာ စာေရး ဆရာ မ်ားႏွင့္ စာစု စာရင္း' စာအုပ္နဲ႔ မဟာစည္ ကြန္ရက္ စာမ်က္ႏွာ [mahasi.org/mm_sayadaw_history.html]

 ေက်းဇူးေတာ္ရွင္ဆရာေတာ္ဘုရားၾကီးမ်ား၏ေထရုပၸတၱိမ်ားကို
 ေလ့လာေတြ႕ ရွိသမွ်
ျပန္လည္မွ်ေ၀တင္ျပျခင္းျဖင့္  ကုသိုလ္ဒါန ျပဳလိုက္ရပါသည္...။

 http://buddhismworld.ning.com/profiles/blogs/6371237:BlogPost:236118